- Dövlət Məşğulluq Agentliyi bu şirkətdən 300 MİLYON dəyərində QOYUN, KEÇİ və s аlаcаq
- Matviyenko: AZAL təyyarəsinin qəza səbəbləri araşdırılır və obyektiv qiymət veriləcək
- Almaniya Prezidenti Azərbaycana gəlir - İLK DƏFƏ
- Həbs olunmamaq üçün HƏR İL DOĞUR - 13 uşağı var FOTO
- Vəkili təhqir edən Dəniz Əsədova cəzalandırıldı - HÖKM- 6 АY
Berinq boğazında qırğın - çukçalar və eskimoslar ABŞ və SSRİ-ni müharibə vəziyyətinə gətiribmiş

SSRİ vaxtında çukçalar bir çox zarafatların qəhrəmanları olsalar da, əslində döyüşkən və qəhrəman insanlardır. Hətta onlar XX əsrdə az qala SSRİ ilə ABŞ arasında müharibənin başlanmasına səbəb olacaqmış.
Çar Rusiyası dövründə çukçalar ruslarla vuruşan Qafqazın barışmaz xalqlarına bənzədilib. 1720-ci ildən etibarən çukça tayfaları rus ordusunun dəstələri ilə vuruşublar və bu müharibə 30 il davam edib.
Onlar rusların müttəfiqləri olan koryakları qarət edərək 240 000 şimal maralı ələ keçiriblər. Lakin kollektivləşmə və kolxoz bu xalqın döyüş iradəsinə müəyyən qədər təsir edib. Bununla belə, onların daxillərində vuruşmaq istəyi heç vaxt sönməyib.
Çukotkaya gələn ilk ruslar çukçaları çox döyüşkən xalq kimi təsvir ediblər. Məsələn, XVIII əsrdə ərazinin inkişafı ilə məşğul olan kapitan Pavlutski onların haqqında belə yazıb: “Çukçalar güclü, hündürboy, cəsur, ağıllı, ədalətli, döyüşkən, azadlığı sevən, aldatmağa dözməyən və qisasçıdırlar. Onlar müharibə zamanı təhlükəli vəziyyətdə özlərini öldürürlər”.
Ənənəvi olaraq bu xalqın nümayəndələri məşğuliyyətləri əsasında iki yerə: tundra çukçalarına və sahil çukçalarına ayrılıb. Köçəri çukçalar oturaq çukçalarla ünsiyyət saxlamayıb və onları özlərindən aşağı pillədə görüblər.
1950-ci illərdə Alyaskada ABŞ eskimosları ilə çukcalar arasında əbədi müharibə SSRİ üçün daha böyük təhlükə yaradıb. Onlar Arktika irqinin xalqı olublar, lakin 20 000 il əvvəl çukça tayfalarının bir hissəsi Berinq boğazını keçərək Alyaska sahillərində məskunlaşıblar. Zaman keçdikcə qohumluq əlaqələri unudulub və Rusiyada olan çukçalar daha təcavüzkar olublar.
Berinq boğazının eni cəmi 100 kilometrdir və çukçalar Amerikanın eskimoslar yaşayan məntəqələrinə basqın etmək üçün asanlıqla dənizi keçiblər. Onlar Alyaskada gənc qadınlarla yanaşı balıqçılıq alətləri, ov silahları, balina sümüyü və yemək oğurlayıblar. Qohumluq və genetik xəstəliklərin qarşısını almaq üçün çukçalara eskimosların qadınları lazım olub. Eyni zamanda oğurlanan digər xalqların nümayəndələri qul kimi işlədilib.
SSRİ Çukotkanı işğal etdikdən sonra daha bir səbəb də əlavə edilib - Amerika hakimiyyəti altında olan eskimoslar daha yaxşı yaşayıblar. Onların elektrik enerjisi, yaxşı yeməkləri, məişət texnikası, paltar və ayaqqabıları, qəhvə və çayları olub.
Berinq boğazında iki dövlət arasındakı sərhəd formal olduğu üçün çukçaların Amerikaya basqınları 1925-ci ildən sonra yenidən başlayıb.
İkinci dünya müharibəsindən sonra tərəflər arasında müharibə daha da şiddətlənib. Belə ki, 1942-ci ildə ABŞ ordusu Yaponiyanın mümkün desantına qarşı eskimoslardan ibarət silahlı qrup yaradıb. Nəticədə 2,5 min eskimos, aleut və hindu hərbi təlim keçərək silah əldə edib. Müharibədən sonra silahların bir hissəsi gizlədilib və yeni üstünlüklərindən istifadə edən eskimoslar qisas almaq üçün çukçalara hücum etməyə başlayıblar.
ABŞ-nin Alyaskada hərbi bazalar yaratmağa başlaması SSRİ-də narazılıqla qarşılanıb. Nəticədə 1945-ci ilin payızında Stalin çukçalarla eskimoslar arasındakı münaqişəni bəhanə edərək Alyaskaya desant göndərilməsi ilə bağlı planı təsdiqləyib. Qısa müddət ərzində aviasiya alayı və hava-desant bölüyü Çukotkaya köçürülüb. Hər iki xalq dövlətlər arasında düşmənçiliyin artmasına seviniblər və sahillər boyunca qarşılıqlı basqınların sayını artırmağa başlayıblar.
1947-ci ildə çukçalar Amerikanın Ueyls şəhərinə hücum edərək 37 nəfəri öldürəndə əsl böhran yaranıb. Cavab olaraq, 3 pulemyotu olan eskimoslar Çukotkaya gəlib və qarşılarına çıxan hər kəsi öldürüblər.
ABŞ və SSRİ qoşunları döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirilib və yalnız Kremllə Ağ Ev arasında birbaşa danışıqlar müharibənin qarşısını alıb.
Stalin Berinq boğazının bağlanması, bütün çukçaların qeydiyyata alınması, onlara pasportl verilməsi və Çukotkadan çıxmağın qadağan edilməsi barədə əmr verib. Əgər 1948-ci ilə qədər Berinq boğazı keçid yolu idisə, bundan sonra çukçalarla eskimoslar arasında bütün əlaqələr SSRİ və Amerika sərhədçilərinin gücü ilə dayandırılıb.
Boğazın hər iki tərəfində qəbilələrin basqınları azalmağa başlayıb və şimala çoxdan gözlənilən sülh gəlib. Eyni zamanda əmək düşərgələrinə (QULAQ) sürgün edilən on minlərlə sovet vətəndaşı istər-istəməz çukçaların daha intensiv şəkildə sovet cəmiyyətinə inteqrasiya olmasına şərait yaradıb.
İlkin Nəcəf, xüsusi olaraq Musavat.com üçün
- Hitlerin hindistanlı şəriki - Onun yaratdığı -Azad Hind- alayı Qafqazı ələ keçirəcəkdi
15 mart 2025 18:18
- Azğın marşalın aqibəti – Bu rütbəni mənə həyat yoldaşıma görə veriblər..
14 mart 2025 23:22
- Ramiz Mehdiyev, güllələnmiş Afiyəddin Cəlilov, Artur Rəsizadə və Hadı Rəcəbli – 39 il əvvəl çəklimiş FOTO-da daha kimlər var?
13 mart 2025 14:35
- Qorbaçov zınqırovdur, dövlət papağı onun başı üçün deyil - Qromıko; 40 il öncə bu gün...
11 mart 2025 18:05
- Stalinin məktubları -Günəşin doğuşu- nu dayandırıb
11 mart 2025 15:21
- Gərək fevralın 14-də birləşmiş komandanlıq altında MDB ordusuna qoşulmağa dair müqaviləyə qol çəkəydim...- Mütəllibov
8 mart 2025 17:04
- Xruşovu öldürmək istəyən gürcü tələbələr – Onlardan biri sonradan deputat olub
8 mart 2025 16:26
- Rəsulzadənin iki məktubu, həyat yoldaşının xəstəliyi, türkəçarə... - Nadir dəfn fotoları
6 mart 2025 18:47
- SSRİ-də =4-cü Reyx= – Rəhbər şəxslərin övladları gizli təşkilat qurubmuş
6 mart 2025 01:33
- Müəyyən şəxslər var ki, sanki boksun inkişafını istəmir - Ramil Məmmədzadə
6 mart 2025 00:40
- Dövlət Məşğulluq Agentliyi bu şirkətdən 300 MİLYON dəyərində QOYUN, KEÇİ və s аlаcаq
17 mart 19:03
- Matviyenko: AZAL təyyarəsinin qəza səbəbləri araşdırılır və obyektiv qiymət veriləcək
17 mart 16:37
- Almaniya Prezidenti Azərbaycana gəlir - İLK DƏFƏ
17 mart 15:16
- Həbs olunmamaq üçün HƏR İL DOĞUR - 13 uşağı var FOTO
17 mart 14:46
- Vəkili təhqir edən Dəniz Əsədova cəzalandırıldı - HÖKM- 6 АY
17 mart 14:20
- Müsavat Partiyası Başqanlığına namizədi ÖLDÜRDÜ və..
17 mart 13:35
- Berinq boğazında qırğın - çukçalar və eskimoslar ABŞ və SSRİ-ni müharibə vəziyyətinə gətiribmiş
17 mart 13:19
- Ş А Y B А şirkətinin rəisi Çingiz Mehdiyevə HÖKM: 11 İL ŞƏRTİ HƏBS ..)))
17 mart 11:50
- İlham Əliyev Matviyenkonu qəbul etdi - Fotolar
17 mart 11:22
- Yoldaş Stalin, bu möcüzənin səbəbi sizsiniz... - O, Rəsulzadəni ölümdən niyə xilas etmişdi?
17 mart 00:01
- Mehriban Əliyeva Valentina Matviyenko ilə görüşdü
16 mart 22:45
- Azərbaycanın xalq artisti VƏFAT ETDİ - FOTO
16 mart 22:38
- İlqar Hacıyev 17 milyonluq dələduzluqda ittiham olunur - Bu tarixdə prokurorluğa çağırılır
16 mart 22:14
- Bakıda 1 samovara görə 3 АY HƏBS ....
16 mart 19:08
- Azərbaycandan Rusiyaya -KАHI-, yoxsа, NАRKOTİK ?
16 mart 18:28
- SU kranından NEFT gəldi
16 mart 17:09
- Hər gün geyinmək olmaz: 4 zərərli GEYİM
16 mart 15:23
- Əmisi oğlu ilə -parnik- salan nazirin pulu batdı – QALMAQAL
16 mart 12:52
- Heydər Əliyevin 1996-cı ildə verdiyi müsahibə yayımlandı - Sirli və sensasion açıqlamalar - VİDEO
16 mart 12:20
- Azərbaycanda sulu qar və qar yağacaq - Bu tarixlərdə
16 mart 11:56
- Dünyanın ən uzun boylu qəbilələrindən biri: Maasailərin sirri nədir?
16 mart 11:39
- Deputat Azər Allahverənov Nardarandа vətəndaşların qəbulunu keçirib
16 mart 00:17
- Leninin sevgilisi... Krupskayanın əri... - Firuz Mustafa
15 mart 23:47
- Cəlilabaddа -morq-a gətirilən meyit DİRİLDİ
15 mart 22:22
- Putin, Lukaşenko və Rəhmon Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng ediblər
15 mart 21:20
- Almaniyada tibb bacısı 9 xəstəni öldürməkdə ittiham olunur - 34 nəfəri isə...
15 mart 19:21
- SON DƏQİQƏ! Ərdoğanın hədəfi bəlli oldu - ŞOK DETAL
15 mart 19:02
- Hitlerin hindistanlı şəriki - Onun yaratdığı -Azad Hind- alayı Qafqazı ələ keçirəcəkdi
15 mart 18:18
- Hava ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ - bu tarixdən yağış yağacaq, külək əsəcək, temperatur 10-15 dərəcə ENƏCƏK
15 mart 15:22
- ABŞ uyğurlara görə Tailandı CƏZALANDIRDI
15 mart 15:06