Xaricdə oxuyan nə qədər məzunumuz geri qayıdıb? - açıqlama
![](https://www.nuh.az/uploads/posts/2024-05/thumbs/big_1716011994_telbe.jpg)
“Xaricdə təhsil üzrə dövlət proqramı çərçivəsində dünyanın ən qabaqcıl universitetlərinə qəbul olunan yerli tələbələrin sayında xeyli artım var”.
Bunu “Ən yaxşı təqdimat” müsabiqəsinin mükafatlandırma mərasimində çıxış edən elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev deyib.
Nazir bildirib ki, 220 nəfər sənəd verən Azərbaycan vətəndaşından 77-si dünyanın top-10 universitetinə daxil olub.
“Dünyanın tanınmış universitetlərinə - Harvard və digər nüfuzlu ali təhsil müəssisələrinə tam təqaüdlə qəbul olan tələbələr və məzunlarımız var. Nazirliyin qarşısında duran ən önəmli iş Azərbaycan vətəndaşı olan yeni nəsil gənclərin uğurlu yetişdirilməsidir”, - nazir qeyd edib.
Qeyd edək ki, 2022 və 2026-cı illər ərzində prezidentin sərəncamına uyğun olaraq hər il 400 nəfərədək tələbə xüsusilə magistratura səviyyəsində təhsil almaq üçün xaricə göndərilir. Tələbələrin seçimini müvafiq komissiya aparır. Seçimlərdən uğurlu keçən tələbələrin xaricdə təhsil alacağı müddətdə maliyyələşməsi dövlət tərəfindən həyata keçirilir.
Lakin danılmaz faktdır ki, xaricdə təhsil alan tələbələrin bir qismi ölkəyə geri qayıtmayıb, əmək fəaliyyətini elə təhsil aldığı ölkədə də davam etdirir. Eyni zamanda Dövlət Proqramı çərçivəsində xarici ölkələrdə təhsil alan gənclərin də əksəriyyəti ölkəyə qayıtmaq, onu oxudan dövlətinə xidmət etmək istəmir. Yəni kifayət qədər gənc Dövlət proqramı çərçivəsində xaricə oxumağa gedir, amma çox vaxt müxtəlif bəhanələrlə geri qayıtmaq çəkinir. Bununla belə ekspertlər bildirir ki, Dövlət Proqramında həmin gənclərin 5 il müddətində vətənə gəlib ölkədə çalışması şərt kimi qeyd olunub. Əks halda sərf edilən vəsaiti geri qaytarmalıdır.
Bəs xaricdə təhsil almış nə qədər məzunumuz geri qayıdıb? Xaricdə yüksək səviyyəli təhsil almış məzunların vətənə geri qayıtmasını əngəlləyən səbəblər hansılardır?
Elşən Qafarov: “Ümid edirik ki, onların hamısı geri dönəcək, çünki... ”
Mövzu ilə bağlı təhsil eksperti Elşən Qafarov “Yeni Müsavat”a danışıb. Ekspert qeyd edib ki, gənclərin xaricdə təhsil alması ilə bağlı 2022-ci ildən başlayaraq ikinci Dövlət Proqramı həyata keçirilir: “Birinci Dövlət Proqramından fərqli olaraq indiki proqramda tələblər fərqlidir, daha çox magistratura və doktorantura üzrə tələbələr göndərilir. Amma birinci Dövlət Proqramında daha çox bakalavr səviyyəsi üzrə göndərilirdi. İndi daha çox magistratura və doktorantura təhsilinə ona görə üstünlük verilir ki, elmi kadr çatışmazlığı aradan qalxsın.
İkinci Dövlət Proqramında qeyd olunan şərtlərdən biri odur ki, geri qayıdan gənclər onlara təqdimat verən ali məktəbdə 5 il işləməlidilər. Bununla da xaricdə təhsil alıb geri dönənlərin indidən işlə təmin olunacaqları artıq məlum olur.
Bundan başqa, magistratura və doktorantura təhsilinin müddəti azdır, yəni iki ildir. Beləliklə də, ilk göndərilənlər artıq bu il, yəni 2024-cü ildə təhsillərini başa vuracaqlar. Yəni geri dönüş bu ildən başlayacağı üçün indidən nə qədər tələbənin vətənə geri dönəcəyini deyə bilmərik. Amma qeyd etdiyim kimi, onların öhdəliyi var ki, geri qayıdıb, onlara təqdimat verən ali məktəblərdə 5 il müddətində elmi-pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olsunlar. Hesab edirəm ki, bu, ölkəmizdə elmi-pedaqoji kadr çatışmazlığının aradan qaldırılması üçün çox müsbət addımdır. Xatırladım ki, elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev də birinci Dövlət Proqramı ilə xaricdə təhsil alan və geri qayıdan şəxslərdən biridir.
Daha bir məsələni qeyd etmək istərdim, ikinci Dövlət Proqramında ixtisas məsələsinə də ciddi diqqət edilib. Yəni tələbələr o ixtisas üzrə xaricdə təhsil almağa göndərilir ki, ölkədə əmək bazarında həmin ixtisas üzrə kadrlara ehtiyac var. Bu da müsbət bir dönüş, qərardır.
Beləliklə, birinci Dövlət Proqramından olan bəzi çatışmazlıqlar, nöqsanlar artıq ikinci Dövlət Proqramında yoxdur və ümid edirik ki, xaricdə təhsil almağa gedənlərin hamısı, böyük əksəriyyəti geri qayıdacaq, ölkənin elmi-pedaqoji səviyyəsinə, ali təhsil pilləsinin inkişafına öz töhfəsini verəcəklər".
Nadir İsrafilov: “Xaricə təhsil almağa göndərilənlərin qarşısına tələb qoyulub ki... ”
Təhsil eksperti Nadir İsrafilov isə qeyd edib: “İlk öncə qeyd etmək istərdim ki, xaricdə təhsil almaq istəyən şəxslər mütləq gedəcəkləri universiteti araşdırsınlar, siyahıya baxsınlar ki, oxuyacaqları universitetin diplomu ölkəmizdə tanınacaq ya yox. Biz görürük ki, son vaxtlar bir tək attestatla xaricdə təhsil almaq ilə bağlı çox sayda şirkətlər təkliflər verir. Lakin bəzən həmin şirkətlər insanları aldadır və diplomu ölkəmizdə tanınmayan universitetləri təklif edirlər, insanlar da gedib təhsil alır, sonradan diplomun tanınması ilə bağlı problemlə üzləşirlər. Beləliklə də şəxs xaricdə boş-boşuna vaxt itirmiş olur.
Ümumiyyətlə, xaricdə təhsil məsələsi hər zaman olub. Məsələn, zamanında Hacı Zeynalabdin Tağıyev kimi məşhur messanatlarımız olub, onlar müxtəlif sahələr üzrə tələbələri xaricə təhsil almağa göndərib. 2022-ci ildən isə artıq ikinci Dövlət Proqramı qəbul olunub və xeyli sayda gənclərimiz xaricə təhsil almağa gedir.
Amma təəssüf ki, xaricə təhsil almağa gedənlərin müəyyən hissəsi geri qayıtmır. Əlbəttə ki, geri qayıtmamağın səbəbini müxtəlif amillərlə əlaqələndirənlər var. Əsas səbəblərdən biri budur ki, onlar xaricdə yaxşı maaşlı işlə təmin olunurlar. Onlar da düşünürlər ki, ölkəyə geri dönəndə iş, maaşla bağlı müxtəlif problemlərlə üzləşəcəklər, ona görə də geri dönməkdən yayınırlar. Buna görə də ikinci Dövlət Proqramı qəbul olunarkən, bakalavrların gedişinə müəyyən məhdudiyyətlər qoyuldu. Yəni bu proqramda daha çox magistratura, doktrantura təhsilinə üstünlük verildi. Çünki magistrların əksəriyyəti artıq özlərinə müəyyən mühit yaradanlardır, aralarında evlənənlər də var. Amma bakalavrlar yaxşı maaşlı işlə qarşılaşanda vətənə geri qayıtmaq istəmirlər.
Həmçinin ikinci Dövlət Proqramında belə bir tələb var ki, təhsillərinin alıb, geri qayıtmalı, 5 il ölkədə çalışmalı, daha sonra isə yenidən xarici ölkəyə getmək barəsində sərbəst, müstəqil şəkildə qərar verə bilələr. Əvvəllər bu tələb yox idi deyə, əksəriyyət geri qayıtmırdı.
Burada bir məsələ də var, əvvəllər tələbələr müxtəlif ixtisaslar üzrə gedirdilər, amma indi bu ixtisaslara xüsusi diqqət edilir. Yəni elə ixtisaslar var ki, xaricdə bu ixtisas üzrə təhsil almağa ehtiyac yoxdur. Artıq elə universitetlərimiz var ki, həmin ixtisaslar üzrə heç də xarici universitetlərdən geri qalmır, yaxşı kadr hazırlayır. Bizə elə ixtisaslar lazımdır ki, hazırda bizdə yenidir və yaxud müəyyən kadr çatışmazlığı var və sairə.
Beləliklə, indiki Dövlət Proqramı ilə tələbələr əsasən yeni, hansı ki, gələcəkdə daha çox zərurət yaranacaq, bizdə o qədər də inkişaf etməyib və yaxud təcrübə hələ ki azdır, məhz həmin ixtisaslar üzrə xaricdə təhsilə göndərilir. Bu da doğru atılmış addımdır".
Xalidə GƏRAY,
“Yeni Müsavat”
- AQTA-nın göz yumduğu dəhşətli cinayət - partiya lideri həyəcan təbili çalır...
8 iyul 2024 11:02
- Padla Qəzənfər-in bacısı, ilk qadın nazirimiz Ayna Sultanova niyə güllələndi? – VİDEO
8 iyul 2024 01:22
- Altı körpənin yanaraq ölməsində təqsirləndirilən xanıma yenidən VƏZİFƏ VERİLİR?
8 iyul 2024 00:28
- Xoyskinin Rəsulzadəyə MƏKTUBU - Bu əraziləri ermənilərə vermək...
7 iyul 2024 19:27
- Məni dostlarım öldürdü - Akif Səmədin şeirləri
7 iyul 2024 18:01
- Beynəlxalq Öpüş günü: Bayramın tarixi və öpüşlər haqqında maraqlı faktlar
7 iyul 2024 14:35
- Fidel Kastronun ilk həyat yoldaşı vəfat edib
7 iyul 2024 13:48
- Ləl-Cəvahirat Fonduna 1992-ci ildə 65 kq təmiz əyarlı qızıl verən Balakən sakini KİMDİR ?
7 iyul 2024 12:59
- Azərbaycanlı ailəsində doğulan, arvadı faciəli şəkildə ölən İranın yeni prezidenti
7 iyul 2024 10:54
- Atam da türkdür, anam da. Türk olmağımla fəxr edirəm- İranın yeni prezienti
6 iyul 2024 19:45
- Onun TƏQAÜDDƏ olan vaxtıdır - SÜPÜRGƏÇİNİ maşın vurub öldürüb
08 iyul 12:02
- Həbsdə olan vəkilə SÜNBÜLƏ xanım məhkəmə zalından azadlığa buraxıldı
08 iyul 11:51
- 40 min məhbusu AZAD EDİLƏCƏK
08 iyul 11:40
- Deputat həbs olundu
08 iyul 11:33
- AQTA-nın göz yumduğu dəhşətli cinayət - partiya lideri həyəcan təbili çalır...
08 iyul 11:02
- VİTSE-SPİKER İCRA BAŞÇISI TƏYİN OLUNUR – Prezidentin sərəncamı gözlənilir...
08 iyul 10:43
- Pezeşkian keçmiş İran prezidentləri ilə görüşdü - FOTO
08 iyul 10:25
- Bakıda avtomobillərin çoxalması rifah səviyyəsinin yüksəkliyi ilə bağlıdır - Duputat
08 iyul 01:40
- Padla Qəzənfər-in bacısı, ilk qadın nazirimiz Ayna Sultanova niyə güllələndi? – VİDEO
08 iyul 01:22
- Marketlərdə satılan bu yağlar ömrü qısaldır - Bir çox ölkələrdə satışı qadağan olunub
08 iyul 01:07
- Yatmazdan öncə balqabaq tumu yeməyin 15 faydası
08 iyul 00:58
- Altı körpənin yanaraq ölməsində təqsirləndirilən xanıma yenidən VƏZİFƏ VERİLİR?
08 iyul 00:28
- 25 TON YABANI ÇƏTƏNƏ OLAR? Şəmkirdə 25 tona yaxın çətənə bitkisi məhv edilib
07 iyul 22:08
- Satışda olan kolbasa ilə bağlı dəhşətli fakt ortaya çıxdı
07 iyul 21:54
- İranda prezident seçkisinin nəticələri rəsmən TƏSDİQLƏNDİ
07 iyul 21:47
- Evi qanunsuz sökülən qadınla bağlı yeni xəbər
07 iyul 21:39
- Azərbaycanda İLK DƏFƏ - Bu seçkilərdə bir nəfər bir neçə namizədə də imza ata bilər”
07 iyul 19:41
- Xoyskinin Rəsulzadəyə MƏKTUBU - Bu əraziləri ermənilərə vermək...
07 iyul 19:27
- Afrikanın üç ölkəsi birləşərək KONFEDERASİYA yaradır
07 iyul 19:14
- Dənizdə batan qadını XİLAS elədi və özü BOĞULDU
07 iyul 19:01
- Gürcüstanda, Ermənistanda BENZİN UCUZLAŞDI
07 iyul 18:32
- Məni dostlarım öldürdü - Akif Səmədin şeirləri
07 iyul 18:01
- Mircəfər Bağırovun evlilik təklifini rədd edən qadın - İlk pianoçumuz niyə güllələnmişdi?
07 iyul 17:57
- Bir gündə 49 nəfər SUDA BATDI
07 iyul 17:52
- Ərdoğan Pezeşkian haqda suala GÖRÜN NECƏ CAVAB VERDİ..
07 iyul 17:40
- QAZILAR ŞURASINA iki təzə QAZI təyin olundu
07 iyul 17:28
- Vilayət Eyvazov qətlə yetirilən zabitin vida mərasimində - Foto
07 iyul 17:18
- ERMƏNİ və GÜRCÜ ildə 63 kq, azərbaycanlı isə 43 kq ƏT YEYİR
07 iyul 15:45
- Orta aylıq əmək haqqı: Ermənistan ( 541$), Gürcüstan (534 $), Azərbaycan ( 494 $)
07 iyul 15:22
- Beynəlxalq Öpüş günü: Bayramın tarixi və öpüşlər haqqında maraqlı faktlar
07 iyul 14:31