Xoyskinin Rəsulzadəyə MƏKTUBU - Bu əraziləri ermənilərə vermək...
Qazax qəzasının əraziləri Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yarandığı dövründən başlayaraq 1929-cu ilə qədər hissə-hissə zor gücü ilə ələ keçirilmişdir.
Həmin proses 1918-ci ildən başlayır. 1918-ci il may ayının 29-da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İrəvanı ermənilərə güzəşt etməsi ilə bağlı daha bir məsələ var. 29 may 1918-ci il tarixli Milli Şuranın 3 saylı protokolunda bu yoxdur. Biz yalnız İrəvanın ermənilərə güzəşt edilməsindən danışırıq. Ancaq 31 iyul 1918-ci il tarixində Fətəli xan Xoyskinin həmin dövrdə Ermənistan respublikasının nümayəndələri ilə sərhəd məsələləri ilə bağlı İstanbulda danışıqlar aparan Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə göndərdiyi bir depeşedə (sürətli diplomatik məktub) belə deyilir: "...İstədiyiniz xəritələri hər biri bir nüsxə olmaqla sizə göndərirəm, Azərbaycanın sərhədlərini hər cür müdafiə etməlisiniz; əgər ermənilər Qarabağa iddia etsələr, İrəvanı və Qazax rayonunun bir hissəsini onlara verməkdən imtina edin, lakin əgər ermənilər şifahi razılaşmaya sadiq qalsalar, hətta xəritədə nöqtəli xətt ilə göstərilən İrəvan rayonu hissəni də onlara vermək olar..."
Axar.az xəbər verir ki, bu barədə tarixçi alim Səbuhi Hüseynov məlumat yayıb.
“Depeşedən belə görünür ki, artıq 1918-ci ildə Qazaxın hansısa hissələrinin güzəşt edilməsi planlaşdırılmışdır. Həmin dövrdə Qazax qəzasının cənub sərhədləri Göyçə gölü sahilində olan Çubuqlu kəndinə qədər ərazini əhatə edirdi. Bu ərazilərə indiki Dilican, İcevan (Karvanasara) və digər ərazilər də daxil idi. Bu danışıqlardan sonra rəsmi olaraq hansı ərazinin güzəşt edilməsi dəqiq bilinmir. Çünki bu hadisədən az sonra erməni silahlı qüvvələri Qazax qəzasının bir sıra ərazilərini işğal yolu ilə ələ keçirdi. Çünki bu işğalla bağlı arxivlərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəsmilərinin o zaman Ermənistan respublikasının nümayəndələrinə təqdim etdiyi çox sayda notalar da mövcuddur. Təəssüf ki, Fətəli xan Xoyskinin məktubda haqqında söhbət açdığı bu xəritələr hələ ki, Azərbaycan tarixşünaslığında aşkar edilərək elmi tədqiqatlara cəlb edilməyib. Güman edirəm ki, bu xəritələr Türkiyədə olan arxivlərdə ortaya çıxacaq. Çünki rəsmi olaraq sərhəd mübahisələrinin həlli ilə bağlı müzakirə İstanbulda Osmanlı məmurlarının iştirakı ilə keçirdi”, - alim qeyd edib.
S.Hüseynov məktubun əslinin saxlanıldığı yeri də əlavə edib:
“Azərbaycan Respublikası Dövlət Siyasi Partiyalar və İctimai Hərəkatlar Arxivi, f. 277, siy. 2, iş. 7, v. 37-38. Аvtoqraf. Məktubun mətni üçün bax: Азербайджанская Демократическая Республика. Внешняя политика. (Документы и материалы) — Баку, издательство "Азербайджан" 1998. c. 33-34”.
- TƏKƏBBÜR ZƏİFLİK ƏLAMƏTİ, ATATÜRK QƏLƏBƏSİNİN TƏVAZÖSÜ
15 iyul 2024 00:10
- Trampa qarşı sui-qəsd cəhdi: Özü yaralandı, iki nəfər öldü (FOTO/VİDEO)
14 iyul 2024 10:17
- Qoşqar Təhməzli dövlət rəhbərliyinin dəstək verdiyi sahəni SÖKDÜRÜR
11 iyul 2024 11:54
- Görəsən Avropada bilirlərmi ki, Gündüz Əliyev barəsində CM-nin 4-5 maddəsi üzrə İTTİHAM elan edilib..?
11 iyul 2024 11:45
- Kamran Əsədov Sabir Rüstəmxanlının dairəsini seçdi
10 iyul 2024 21:07
- Xəzərdə balıqlar niyə kütləvi şəkildə ölür ?
9 iyul 2024 10:11
- Vəzifədən gedən Xalq artisti dövlətə məxsus avtomobili təhvil vermək istəmir?
8 iyul 2024 23:06
- Beynəlxalq Öpüş günü: Bayramın tarixi və öpüşlər haqqında maraqlı faktlar
7 iyul 2024 14:35
- İlham Əliyev İranın yeni prezidentini təbrik etdi
6 iyul 2024 10:43
- Rəsul Quliyev builki parlament seçkilərindən danışdı - Özümü Don Kixot vəziyyətinə salmaq istəmirəm
5 iyul 2024 20:06
- 150 il öncə İran şahı Rusiya və Qafqaza belə baxırmış
15 iyul 23:32
- Daşkəsənin yeni icra başçısı kimdir?
15 iyul 22:03
- Səyyad Aran və Siyavuş Heydərov vəzifədən azad edildi
15 iyul 21:51
- Prezidentdən yeni icra başçısı - Təyinatı
15 iyul 21:44
- Azərbaycan xaricdən 1-i 41 MIN $-a SAFQANLI EŞŞƏK, 1-i 12 MİN $-a QATIR alıb...6 stəkana 21 MİN..
15 iyul 13:41
- Nəcməddin Sadıkov üçün 6 dəst STƏKANA 21 MİN, 80 ədəd ÇAXIRAA 8 MİN MANAT vermişəm
15 iyul 13:07
- İqbal Ağazadə namizəd olmayacaq? (AÇIQLAMA)
15 iyul 11:54
- Tehrandakı Səfirliyimiz yenidən açıldı - Fotolar
15 iyul 11:27
- Kamikadze restoranda özünü partlatdı
15 iyul 09:33
- Türkiyəni bu 3 ölkə əvəz edəcək: Rusiya hansı addımı atmağa hazırlaşır
15 iyul 09:13
- Macarların türklərə sevgisinin səbəbi nədir? - Budapeştdən reportaj
15 iyul 08:23
- Azərbaycanda minlərlə eşşək yoxa çıxıb - Heyvanların aqibəti necə olub?
15 iyul 07:40
- Ürək sağlamlığı üçün ideal içki müəyyən olunub
15 iyul 07:33
- Keçəlliyin çarəsi kal pomidor imiş...
15 iyul 00:56
- TƏKƏBBÜR ZƏİFLİK ƏLAMƏTİ, ATATÜRK QƏLƏBƏSİNİN TƏVAZÖSÜ
15 iyul 00:10
- Kafe sahibindən 200 min manat tələb edən şəxslər barədə qərar verildi
14 iyul 23:46
- Barəsində CM-nin 5-6 maddəsilə cinayət işi açılmış Gülnarə Bayramova müalicə adı ilə Türkiyəyə QAÇIB..
14 iyul 23:37
- Sui-qəsdə məruz qalmış ABŞ prezidentləri (SİYAHI)
14 iyul 21:20
- Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonuna İCRA BAŞÇISI təyin olunur
14 iyul 21:06
- Nərimanovda dəhşətli cinayət: Satıcını İKİ MANATA GÖRƏ ÖLDÜRDÜ - VİDEO
14 iyul 19:53
- Evə gələn zaman ayaqqabının içinə sabun qoyun – SƏBƏB
14 iyul 18:26
- Abdin Fərzəliyev Elmira Axundovaya Novxanıda torpaq hədiyyə etdi?- Bir milyon manatlıq obyekt tikilir-Fotofakt
14 iyul 16:26
- Erməni sərhədçilər azərbaycanəsilli sürücünü vəhşicəsinə döyüblər
14 iyul 16:03
- Sabiq deputatın oğlu niyə SU PULUNU VERMİR ?
14 iyul 14:58
- Yenə Azərbaycanı hədəfə aldı - Açıqlaması separatçıları sevindirdi
14 iyul 14:49
- Demokratiyamızda siyasi zorakılığa qətiyyən yer yoxdur - Obama
14 iyul 14:39
- DİN və DSX-dən birgə əməliyyat
14 iyul 13:55
- AZADLIQ AŞIĞI Nemət Pənahlı da parlament seçkisində iştirak edəcək.
14 iyul 13:27
- Məni qeyri-adi insana çevirməyin - Pezeşkian
14 iyul 13:15
- Sui-qəsdin şahidi - Onu gördük, polisə dedik, məhəl qoymadılar
14 iyul 12:43