Niyə 1976 xəritəsinə razı olduq? Göyçə masadadır? - Sensasion detal
Keçmiş xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarovun Axar.az-a müsahibəsi:
- Tofiq bəy, Ermənistan Qazax istiqamətində delimitasiyanı uğurlu adlandırır və bütün delimitasiya prosesinin 1976-cı ilin xəritəsinə əsasən olmasını istəyir. Sizcə, bunun səbəbi nədir?
- Çünki Ermənistanın ərazisi sovetləşmədən sonra 3 dəfə böyüyüb. Onlar istəyir ki, bu əraziləri tam saxlasınlar və buna görə də bütün sərhədin 1976-cı ilin xəritəsi ilə delimitasiya edilməsini arzulayırlar.
- Bu xəritəni əsas götürmələrində Almatı Bəyannaməsinə istinad etdiklərini çox tez-tez vurğulayırlar.
- Almatı Bəyannaməsində ümumiyyətlə xəritə, ölkələrin sərhədləri haqda heç nə yoxdur.
- Sizcə, sərhədin delimitasiyası 1976-cı il xəritəsi ilə davam edəcək?
- Qətiyyən! Azərbaycanın rəsmi mövqeyi bəllidir. Bu proses ümumi olaraq 4 kəndlə bağlıdır. Çünki sərhədin məhz bu hissəsi (Qazax-Tavuş sərhədi – red.) 1920-ci ildən dəyişməyib. Əgər Almatı Bəyannaməsinin prinsipini götürsək, məntiqlə belə çıxır ki, Sovet dövrünün ilk günündə olan sərhədlər əsas götürülməlidir. Sovet dövrü Azərbaycanda 1920-ci ilin aprelindən başlayır. Ermənistan isə Rusiya tərəfindən noyabrda işğal olunub. Yəni sərhədin digər hissələrinin delimitasiya prinsipləri məsələsi hələ açıqdır. Hazırda sərhədin təxminən 1 faizi müəyyənləşib.
- Zəngəzur, Göyçənin verilməsi də Sovet dövründə olub. Həm də bu ərazilər verilərkən xalqın rəyi soruşulmayıb, referendum keçirilməyib.
- Zəngəzur 1920-ci ilin 30 noyabrında Ermənistana verilib, 1922-ci ildə isə Göyçə mahalı bizdən alınıb, 1929-cu ildə Mehri. Sovet İttifaqı dağılandan sonra isə məntiqə uymayan vəziyyət yaranıb. Bu da ondan ibarətdir ki, Azərbaycanın ərazisi süni şəkildə iki hissəyə bölünüb – söhbət Azərbaycanın əsas ərazisi ilə Naxçıvandan gedir. Azərbaycan da bu məsələni ortaya qoymaqdadır.
İkinci məsələ odur ki, Cənubi Qafqazın ən böyük şirin su hövzəsi Göyçə gölüdür və onun bu və ya digər şəkildə səviyyəsini saxlamaq üçün Azərbaycandan gələn çaylar da iştirak edir, məsələn, Arpaçay (Arpaçaydan Göyçə gölünə kanal çəkilib – red.). Azərbaycan-Ermənistan sərhədi o vaxtlar Göyçə gölünün ortasından keçib. İndi də məntiqi olaraq gündəmə gətiririk ki, SSRİ vaxtı bir dövlətin içindəydik, yanaşma da fərqli idi. Hazırda müstəqil dövlətik, gəlin, bu məsələni də araşdıraq.
- Yəni 1976-cı il xəritəsi bütün sərhəd üçün əsas götürülə bilməz!
- Tamamilə doğrudur. Zəngəzuru Ermənistana sovetlər verib, heç bir referendum olmadan, konstitusiyaya zidd şəkildə. Bu “payı” işğalçı administrasiya bağışlayıb, burda Azərbaycan xalqının iradəsi olmayıb. O cümlədən, Göyçə mahalı da eyni qayda ilə verilib. Ona görə də hazırda bu məsələni qaldırırıq: biz dədə-baba torpaqlarımızdan niyə imtina etməliyik?!
- Tofiq bəy, Azərbaycan və Ermənistanın Paris Sülh Konsransında - 1920-ci il 11 yanvarında de-fakto müstəqilliyi tanınıb və xəritələr də təqdim edilib. Hazırda həmin xəritələr Fransada saxlanılır. Bu xəritələr gündəmə gələ bilərmi?
- Məncə, bu bir qədər fərqli məsələdir və prosesi mürəkkəbləşdirir. Amma Almatı Bəyannaməsi ilə də davam etmək mümkündür və işi də asanlaşdırır. Çünki Azərbaycan artıq Almatı Bəyannaməsinin prinsiplərinə razılıq verib. Əslində Almatı Bəyannaməsi prinsipinin razılaşdırılması o deməkdir ki, biz sovet dövrü sərhədlərini məntiqi olaraq qəbul edirik. Sadəcə, bəziləri elə düşünür ki, Almatı Bəyannaməsi ilə prosesin başlamasını qəbul etməyimiz bizim Zəngəzurdan, Göyçədən imtina etməyimiz deməkdir. Halbuki qətiyyən belə deyil. Sovet dövrü sərhədlərini qəbul ediriksə, bu, 1920-ci il xəritəsi də ola bilər. Çünki dediyim kimi, Almatı Bəyannaməsində ölkələrin sərhədləri, xəritələri haqda heç nə yoxdur. Xüsusi ilə qeyd etmək lazımdır: Rəsmi mövqeyimiz bundan ibarətdir ki, sərhədlərin müxtəlif hissələri müxtəlif illərin xəritələri əsasında delimitasiya və demarkasiya oluna bilər. Qazaxla sərhəd xatırlatdığım səbəbə görə 1976-cı il xəritəsi ilə delimitasiya olundu. Amma digər ərazilərdə tamamilə fərqli xəritələr əsas götürülməlidir və götürüləcək də.
- Axundovanın Mehdiyevə yazdığı danos- müəmmalı ölümdən 7 il keçir – SENSASİON ARAŞDIRMA
24 iyun 2024 15:40
- Hövsan Mədəniyyət Mərkəzinin QORDİ DÜYÜNÜ-nə düşən təmiri
24 iyun 2024 15:26
- Xəstəxanadan çıxandan sonra Əkrəm Əylisliyə zəng elədim…” –Yazıçı Elçin /MÜSAHİBƏ
22 iyun 2024 11:07
- 9 yaşlı NİL Prezident və Mehriban xanım Əliyevadan kömək istəyir…
19 iyun 2024 20:07
- Heydər Əliyev bizi çağırdı və Elçibəyin gecə qaçdığını bildirdi
19 iyun 2024 13:41
- Sumqayıtın icra başçısından prezidentə AÇIQ ŞİKAYƏT: İş adamlarının 3 milyon manatlıq borcu qaytarılmır
18 iyun 2024 18:36
- Ukraynada 3 minə yaxın məhkum azadlığa buraxıldı - müharibədə iştirak etmək üçün
17 iyun 2024 11:09
- Vəsf zamanı deyil, Mikayıl İsmayılov…
15 iyun 2024 18:18
- Nazir Kardiologiya Cəmiyyətinin sədrinə yüksək vəzifə verdi
14 iyun 2024 19:03
- Xudayar bəy kimin babasıdır ...?
14 iyun 2024 11:42
- Axundovanın Mehdiyevə yazdığı danos- müəmmalı ölümdən 7 il keçir – SENSASİON ARAŞDIRMA
24 iyun 15:40
- Hövsan Mədəniyyət Mərkəzinin QORDİ DÜYÜNÜ-nə düşən təmiri
24 iyun 15:26
- Prezident bu şəxsləri təltif etdi (SİYAHI)
24 iyun 15:06
- XAYA, yoxsa HAYA ?
24 iyun 13:47
- Akademik oğru! – Məhərrəmov Nabranda yeni istirahət mərkəzi tikir
24 iyun 13:32
- Sabiq icra başçısının 10 milyonluq əmlakı üzərindən həbs götürüldü..)))
24 iyun 12:05
- Bakıda keçmiş məhkum üç polisi ÖLDÜRDÜ
24 iyun 10:45
- Zakir Fərəcov, deyirsən ki, Prezidentin əli kürəyimdədir…O, əl bir gün dəmir yumruq olub, sənin başına enəcək…
23 iyun 23:10
- Dövlət qurtaran möhtəşəm QADIN! - Altuncan xatun
23 iyun 22:57
- Ermənistan əhalisi əzab-əziyyətdən yorulub - Paşinyan
23 iyun 22:32
- Müdafiə Nazirliyi MÜHÜM MƏLUMAT yaydı - VİDEO
23 iyun 19:26
- Türkiyə azərbaycanlı qadının cəsarətindən danışır - Video
23 iyun 15:33
- Namiq Hümmətov və Ramin Abdullayev Azərbaycanın milyonlarını Dubay və İstanbula daşıyır
23 iyun 14:04
- Özünü yandıran qazi dünyasını dəyişdi - FOTOLAR
23 iyun 11:57
- Dünyanın ən kiçik 10 ölkəsi - SİYAHI
23 iyun 11:50
- Azərbaycanda iyun ayı QAR yağıb, dolu düşüb...
23 iyun 11:38
- Sənədsiz evlərə KUPÇA veriləcək - YENİ QƏRAR
23 iyun 11:29
- Ölümcül istilər: Həyəcan təbili çalınır
22 iyun 21:22
- Bir azca yağış yağan kimi Bakını SEL BASIR...MƏMUR FƏLAKƏTİ
22 iyun 19:22
- İşdən çıxarılan şöbə müdirindən şok İTTİHAMLAR - "Mən bu ölkənin təhsilinin necə əxlaqsızcasına talandığını gördüm
22 iyun 17:47
- Gürcüstan Rusiya və İrana yaxınlaşır: Ermənistan Amerika və Fransadan yapışıb, biz isə...
22 iyun 17:36
- Prezident İlham Əliyev Euronews-a müsahibə verdi- Dünyaya ÖNƏMLİ MESAJLAR
22 iyun 16:16
- Lukaşenkodan maraqlı ETİRAF: "İnəklər yuxuma girirlər" - VİDEO
22 iyun 13:43
- Polşada azyaşlı hun türkünün məzarı tapıldı (FOTO)
22 iyun 12:49
- Xəstəxanadan çıxandan sonra Əkrəm Əylisliyə zəng elədim…” –Yazıçı Elçin /MÜSAHİBƏ
22 iyun 11:07
- Hacıbala Abutalıbov Bakıya dəhşətli ziyan vurub
21 iyun 20:15
- Ermənistan Fələstini müstəqil dövlət kimi tanıdı
21 iyun 18:06
- Arif Əliyev - Heydər Əliyev Elçibəylə görüşdən sonra onun psixoloji portretini yüz faiz cızmışdı
21 iyun 17:37
- Prezidentlə xanımı Nəbatat Bağında görülən işlərlə tanış oldu - Fotolar
21 iyun 14:14
- YAP-ı təmsil edən deputatlar Milli Məclisin buraxılmasını xahiş etdi
21 iyun 12:43