Fındıq mafiyası iş başında - Bağları məhv edir....

Quba-Xaçmaz bölgəsində bir neçə gündür ki, kəndlərin divar və dirəklərində eyni məzmunlu elanlar gözə dəyir: "Yaş fındıq 1 manata alınır!"
Bu elanlar fındıq becərən kəndlilərdə qəzəb və məyusluq yaradıb. Ötən il yaş fındığın kiloqramının qiyməti 1 manat 50 qəpiyə olub. Bu il isə 1 manat təyin olunub.
Fındıq bağları bu bölgədə kəndlilərin əsas dolanlışıq mənbəyidir. Fındığın alış qiymətinin bu şəkildə aşağı salınması kəndliləri ayağa qaldırıb. Bu qiymət, sadəcə olaraq, fındıq yığımına çəkilən xərcin yarısını belə ödəmir. Bir kiloqram yaş fındığı yığmaq üçün fəhlə 50 qəpik istəyir. Yəni alıcının verdiyi 1 manatın yarısı artıq gedir. Bura əlavə olaraq daşınma xərcləri, fəhlələrin yeməyi, su pulu, budama haqqı və digər "görünməyən” xərcləri də gəldikdə, bağ sahibi fındıqdan qazanc yox, ziyan görür.
Hazırda yaranan durum belədir ki, məhsul yığılmasa çürüyəcək, yığılsa kəndli ziyan görəcək. Qiymət kəndlini çıxılmaz vəziyyətə salıb. Son illərdə yaş fındığın kəndlilərdən çox aşağı qiymətə alınması fındıq bağlarının kütləvi şəkildə qırılmasına da yol açır.
Kəndli illərlə zəhmət çəkdiyi bağını məhv edir, çünki əziyyətinin qarşılığında heç nə qazanmır, üstəlik ziyana düşür.
Maraqlıdır ki, fındıq Azərbaycanın strateji məhsuludur. Neft və qazdan sonra ölkəyə valyuta gətirən ikinci əsas sahə kənd təsərrüfatı məhsuludur. Bir neçə il öncə dövlət büdcəsindən fındıqçılığın inkişafı üçün milyonlarla vəsait ayrılmışdı. Hətta bələdiyyə və icra strukturları bu işlə ciddi məşğul olurdu. Kəndlilər vəziyyətdən çıxış yolunu fındıq alverində inhisarçılığa son qoyulmasında görürlər. Deyirlər ki, dövlət tədarük mərkəzləri bərpa olunmalı və kəndlilərlə birbaşa müqavilələr bağlanmalıdır.
Minimum alış qiyməti təsdiqlənməli, kəndlilərlə emalçılar arasında şəffaf və bərabər əsaslı əməkdaşlıq qurulmalıdır.
Statistik rəqəmlərə görə Azərbaycanın illik daxili fındıq istehlakı təxminən 8-10 min ton civarındadır. Bu göstərici dəyişkəndir və əsasən şirniyyat sənayesi, ev təsərrüfatları və xaricə emal üçün göndərilən xammal üçün istifadə olunur.
2023-cü ildə Azərbaycanda təxminən 65-70 min ton fındıq istehsal edilib. Məhsuləsasən Quba-Xaçmaz, Zaqatala-Balakən, Şəki, Gəncə-Qazaxda yığılıb. Ölkənin istehsal etdiyi fındığın təxminən 85 faizi ixraca yönəldilib.
Azərbaycan 2022-2023 mövsümündə təxminən 55 min ton fındıq ixrac edib, bu da ölkəyə 100 milyon ABŞ dollarından çox gəlir gətirib. Əsas ixrac bazarları İtaliya, Almaniya, Rusiya, Ukrayna, Çin, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri olub. 2024-cü ildə dünya bazarında fındıq qiymətləri enməyib.
Fındıq dünyada ən çox Türkiyə tərəfindən istehsal olunur. Qardaş ölkə illik 700-800 min ton fındıq satır. Dünya bazarının təxminən 70 faizi Türkiyənin nəzarətindədir.
2024-cü ilin ortalarına olan orta dünya qiymətləri belədir:
Qabıqlı fındığın 1 tonu 1200 – 1400 dollar olub.
Təmizlənmiş fındıq 5000 – 6500 dollar satılıb. Bu qiymətlər dünya topdan satış bazarına aiddir və xammal keyfiyyətindən, emal səviyyəsindən, valyuta dəyişmələrindən asılı olaraq dəyişir.
Qlobal bazarda quru fındığın 1 kiloqramı 8-10 manat civarında satıldığı halda, Azərbaycanda yaş fındığın 1 manata alınması kəndli üçün ağır ədalətsizlikdir. Emalçılar və ixracçılar bu qiymətlə 10 qat qazanc əldə edə bilir, kəndli isə zərər görür.
Fındıq bazarında inhisarçılıq, fermerlərin alternativ bazara çıxış imkanlarının olmaması "fındıq mafiyasının” mövcudluğuna yol açır.
Eyni zamanda Azərbaycandakı fındıq bağlarının məhv edilməsini şərtləndirir. Əgər mövcud vəziyyət dəyişməsə, yəni kəndli əməyinə dəyər verilməsə, növbəti 2-3 il ərzində fındıqçılıq sektoru ölkədə ciddi tənəzzülə uğraya bilər. Hazırda kəndlilər bağlarını qırmağa, fındıqdan imtina etməyə başlayıblar. Bu proses davam edərsə, illik fındıq istehsalı kəskin şəkildə azalacaq, bu da ixrac imkanlarını məhdudlaşdıracaq. Ölkəyə daxil olan valyuta həcmi azalacaq, strateji gəlir mənbələrindən biri zərbə altına düşəcək.
Fındıq bağlarının sıradan çıxması həm də regionlarda işsizliyi artıracaq. Dövlətin fındıqçılığa subsidiya üçün ayırdığı milyonlarla vəsait boşa çıxacaq, həm kəndli, həm də büdcə ziyana düşəcək. Türkiyə və Gürcüstan kimi rəqib ölkələr bazardakı boşluğu dolduracaq, Azərbaycanın mövqeyi zəifləyəcək. Bu, təkcə bir kəndlinin yox, bütün ölkənin strateji zərəri olacaq. Odur ki, kəndlinin səsi bu gün eşidilməlidir. Musavat.com
Oxşar xəbərlər
- Prezident Mərakeş Kralını təbrik etdi
30 iyul 2025 12:42
- Sərdar Cəlaloğlu məhkəməyə verildi
30 iyul 2025 09:57
- 5 AYDA doğuldu, ÇƏKİSİ 285 QRAM, BOYU 24 santimetr - Zərrəcə yaşamaq şansı yox idi- YAŞADI
29 iyul 2025 00:20
- Oliqarx oğlu razılığı pozdu, Ali Məhkəməyə üz tutdu – TƏFƏRRÜAT
27 iyul 2025 21:51
- Azərbaycan Həmkarlar İttifaqı Konfederasiyası, yoxsa Sahib Məmmədovun kooperativi ?
27 iyul 2025 21:24
- Azərbaycanda ifşa olunan Rusiya şəbəkəsinin üzvləri – SENSASİON ADLAR
27 iyul 2025 12:35
- Könül AYDIN. Kabusdumu, qonşudumu – bilmədim
27 iyul 2025 12:06
- Dünyada İLK KABAB İNSTİTUTU fəaliyyətə başlayır
27 iyul 2025 10:42
- Türkiyə ən güclü bombasını sınaqdan keçirdi
27 iyul 2025 02:13
- İlhamə Abdullayeva 26 milyonluq yeyinti edib: EMİN ƏMRULLAYEVƏ ÇƏTİN SUAL?
26 iyul 2025 20:58
Xəbər lenti
- Prezident Mərakeş Kralını təbrik etdi
30 iyul 12:42
- Xuliqanlıq edən Azərbaycan idmançısına CƏZA- ELEKTRON QOLBAQ
30 iyul 12:26
- Van Dammın azərbaycanlı gəlini Bakıda - FOTOLAR
30 iyul 10:55
- Doğma yurdlarına qayıdırlar - Fotolar
30 iyul 10:24
- Sərdar Cəlaloğlu məhkəməyə verildi
30 iyul 09:57
- Yeni səfir Bakıya gəldi
30 iyul 09:39
- Ərdoğan Tokayevə Türkiyənin ən yüksək medalını verdi
30 iyul 01:39
- Rusiya Dövlət Dumasının deputatı BURYATLARI təhqir etdi
29 iyul 23:39
- Ermənistan PREZİDENTİ Zəngəzur dəhlizindən DANIŞDI
29 iyul 23:31
- Mərkəzi Nəbatat Bağında 7 yaşlı uşağı ilan sancdı - Vəziyyəti ağırdır
29 iyul 13:10
- ÇİN və TÜRK dillərində ortaq sözlər - Firuz Mustafa
29 iyul 11:48
- Tokayev Türkiyədədir
29 iyul 11:40
- Bu xəstəxanaya yeni direktor təyin edildi
29 iyul 11:16
- Azərbaycanda ifşa olunan Rusiya şəbəkəsinin - Yeni üzvləri
29 iyul 10:56
- Süni intellekt sənətkarla bağlı səhv etdi, universitet üzr istədi - Foto
29 iyul 02:28
- 5 AYDA doğuldu, ÇƏKİSİ 285 QRAM, BOYU 24 santimetr - Zərrəcə yaşamaq şansı yox idi- YAŞADI
29 iyul 00:20
- Prezident sabit aylıq tariflə bağlı dəyişikliyi təsdiqlədi
28 iyul 16:22
- Son sözündə dedi ki, Natiqlə GÖRÜŞƏ GEDİRƏM ... - VİDEO
28 iyul 12:53
- MAXE dənizdə boğulan yeniyetməni XİLAS ETDİ və ÖZÜ BOĞULUB ÖLDÜ
28 iyul 12:42
- Rusiyada azərbaycanlı bloqer axtarışa verildi
28 iyul 11:32
- Putinin gizli keçmişi - ALTDAKI PUTİNDİR
28 iyul 10:43
- Qazaxıstanda NİQAB TAXMAQ QADAĞAN EDİLDİ
28 iyul 10:23
- Milli Qəhrəman Natiq Qasımovun anası dünyasını dəyişdi
28 iyul 09:53
- Mikayıl İsmayılovun polis rəisi olan qardaşı -uzaq Pirallahıdan Bakının mərkəzinə- vəzifəyə gətirilir...
27 iyul 23:59
- Oliqarx oğlu razılığı pozdu, Ali Məhkəməyə üz tutdu – TƏFƏRRÜAT
27 iyul 21:51
- Azərbaycan Həmkarlar İttifaqı Konfederasiyası, yoxsa Sahib Məmmədovun kooperativi ?
27 iyul 21:10
- Azərbaycanda ifşa olunan Rusiya şəbəkəsinin üzvləri – SENSASİON ADLAR
27 iyul 12:35
- Könül AYDIN. Kabusdumu, qonşudumu – bilmədim
27 iyul 12:06
- Bakıda məsciddə dəhşətli QƏTL: Vətən müharibəsi iştirakçısı SAXLANILDI - FOTO
27 iyul 11:57
- Dünyada İLK KABAB İNSTİTUTU fəaliyyətə başlayır
27 iyul 10:42
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya