Bu gün görkəmli şair Əhməd Cavadın anım günüdür
Bu gün Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük şair, tanınmış maarifçi və ictimai xadim Əhməd Cavadın anım günüdür.
Kulis.az xəbər verir ki, XX əsrin otuzuncu illərinin sonunda günahsız yerə repressiya qurbanı olmuş şairin vəfatından 87 il ötsə də, xalqımız şair oğlunu heç vaxt unutmayıb.
2022-ci ildə Prezidentin Sərəncamı ilə Əhməd Cavadın anadan olmasının 130 illiyi ölkəmizdə və xaricdə silsilə tədbirlərlə qeyd edilib.
Ə.Cavad 1892-ci il mayın 5-də Gəncə qəzasının Şəmkir dairəsinin Seyfəli kəndində ruhani ailəsində dünyaya gəlib. Atası Məmmədəli axund olub. Azərbaycanın görkəmli tarixi simalarından biri kimi tanıdığımız Cavadxan axund Məmmədəlinin atası ilə yaxın idi və ailədə həmişə onun haqqında xoş söhbətlər gedərdi: mərdliyi, igidliyi, xalq yolunda qəhrəmanlıqla həlak olması dönə-dönə xatırlanırdı. Elə bu hörmət və ehtiramın əlaməti kimi axund Məmmədəli oğlunun adını Cavad qoyub. Cavad beş yaşına çatmamış atası dünyasını dəyişib. O, ilk təhsilini molla məktəbində alıb, üç il orada oxuyub. Sonrakı təhsilini Gəncədə Müsəlman Ruhani Seminariyasında alıb (1906-1912-ci illər) və oranı müvəffəqiyyətlə bitirib. 1913-cü ildə Zaqafqaziya şeyxülislamı Pişnamazzadənin imzası ilə ona müəllimlik şəhadətnaməsi verilib. Həmin ildə Şəmkir, Gədəbəy, Zaqatala və Gəncədə dərs deyib. Birinci Dünya müharibəsi başlayanda müharibəyə gedib, dörd il cəbhədə müxbir, xeyriyyə cəmiyyətinin üzvü, katibi, bəzən də sədr müavini kimi fəaliyyət göstərib. O, Şimali Qafqazda, Dağıstanda, Batumda, Qarsda, Ərdəhanda, Gürcüstan və Türkiyədə olub. Ən çox türk xalqları yaşayan bölgələrə gedərək onlara maddi və mənəvi yardım göstərib.
Müharibədən sonra müəllim işləməklə yanaşı, həm yaradıcılıqla məşğul olub, həm də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasında yaxından iştirak edib. Əhməd Cavad 1920-ci ildə Quba qəzasının Xuluq kəndində müəllim təyin olunub. 1922-ci ilin yayına kimi burada türk və rus dillərindən dərs deyib. O, 1922-ci ildə ali məktəbə daxil olmaq məqsədi ilə Bakıya gəlib. Azərbaycan Ali Pedaqoji İnstitutuna daxil olub, 1926-cı ildə oranı bitirib. Nərimanov adına Texnikumda, Pambıqçılıq İnstitutunda (indiki Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti) müəllim, dosent, professor və kafedra müdiri vəzifələrində çalışıb.
Ə.Cavad həyatının 29 ilini müəllimlik kimi müqəddəs peşəyə bağlayıb. İbtidai sinif müəllimliyindən ali məktəbin kafedra müdirliyinə qədər mürəkkəb inkişaf yolu keçib. Xalq Cümhuriyyəti dövründə “Azərbaycan dilinin sərfi və nəhvi” adlı ilk dərsliyin müəllifi olub. O, rus dili üzrə professor rütbəsi alan ilk azərbaycanlı alim idi, 8-10 dildə sərbəst oxumaq, danışmaq və yazmağı bacarırdı. Gəncə mədrəsəsində H.Cavid kimi filosof-şairdən, Abdulla Sur kimi tənqidçi-ədəbiyyatşünasdan dərs alan Cavad öz təxəllüsünü türkiyəli şair Əhməd Cavadın adından götürmüşdür. Beləliklə, eyni tarixi dövrdə türk dünyasında iki Əhməd Cavad yazıb-yaradırdı.
İstedadlı şair “Yaşıl qələmlər” adlı cəmiyyətin yaradıcısı və katibi, Azərbaycan Proletar Yazıçılar Cəmiyyətinin üzvü idi. Xalq Cümhuriyyətinin milli marşlarının əksəriyyətini o yazıb. Dövlət Himnimizin mətnini də o qələmə alıb.
1920-ci ilin aprel hadisələrindən sonra Ə.Cavada yaradıcılıqla məşğul olmağa imkan verilməyib. 1923-cü ildə Müsavat Partiyasının liderlərindən Mirzəbala Məmmədzadənin Türkiyəyə qaçırılmasında Cavadı günahlandırıb həbs edirlər. Xuluq kəndində işləyərkən dostluq etdiyi müəllim yoldaşı H.Musayev M.C.Bağırovun yanına gəlir və şairin azad olunmasını xahiş edir. Bağırov onu eşidir.
Ə.Cavad ikinci dəfə haqqında danışacağımız “Göygöl” şeirinə görə həbs edilir. Bu şeiri oxuyan o zamankı rəhbərlərdən S.Ağamalıoğlu demişdi: “Kim deyər ki, Azərbaycanın Puşkini yoxdur? Cavad Azərbaycan ədəbiyyatının Puşkinidir. “Göygöl” doğrudan-doğruya Azərbaycan ədəbiyyatının incisidir”. Lakin şairin bədxahlarından üç nəfər bildirir ki, şeir antisovet ruhludur. Dərhal Ə.Cavadın həbs olunması əmri verilir. Beş-altı ay çəkən sorğu-sualdan sonra “Göygöl”ə heç bir siyasi rəng verə bilmirlər və şairi həbsdən buraxırlar.
O, 1920-1937-ci illərdə dəfələrlə həbs olunub, təqiblərə məruz qalıb.
1937-ci il martın 21-də şairi Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının üzvlüyündən çıxarırlar. Həmin il iyunun 4-də onu H.Cavid, M.Müşfiq və V.Xuluflu ilə eyni vaxtda həbs edirlər. Oktyabrın 12-dən 13-nə keçən gecə 15 dəqiqəlik məhkəmənin qərarı ilə ona güllələnmə kəsilir. Şairin sağ qalan ailə üzvlərinin taleyi isə daha ağır və faciəli olur. Şükriyyə xanım həyat yoldaşının ölümündən sonra "vətən xaininin həyat yoldaşı" kimi uşaqları ilə birlikdə həbs edilir. Yeddi ildən sonra sürgündən azad edilsə də, ona Bakıda yaşamaq qadağan olunur. Yalnız 1955-ci ilin dekabrında ailə bəraət alır.
Tarix insan səhvlərini düzəldir. 1958-ci ildə Əhməd Cavadın "Şeirlər", 1961-ci ildə "Sən ağlama, mən ağlaram" kitabı çap olunur. Şairliklə yanaşı, həm də istedadlı tərcüməçi olan Əhməd Cavadın dilimizə çevirdiyi əsərlər - 1961-ci ildə Fransua Rablenin “Qarqantua və Pantaqruel”, 1962-ci ildə Vilyam Şekspirin “Otello”, “Romeo və Cülyetta”, 1978-ci ildə Şota Rustavelinin “Pələng dərisi geymiş pəhləvan” əsərləri işıq üzü görür.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 7 may tarixli Qərarı ilə Əhməd Cavad Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan olunan müəlliflərin siyahısına daxil edilib.
Azərbaycan xalqının azadlığı və istiqlaliyyəti uğrunda mübarizə aparan, bu yolda “xalq düşməni” damğası ilə güllələnən Əhməd Cavad, zaman gəldi ki, xalqının qəhrəmanı kimi yenidən tarixin səhnəsində öz yerini, layiq olduğu zirvəni tutdu. Azərbaycan var olduqca bu yer onun olacaq!
- AİLƏ üzvlərini öldürən Əhməd Əhmədov sağalan kimi azadlığa çıxacaq? - Vəkildən OLAY kimi müsahibə
11 oktyabr 2024 21:05
- Xalq şairi Ramiz Rövşənin NƏFƏS kitabının təqdimatı olub
8 oktyabr 2024 16:05
- Tək Bərxudarov deyil, 4-5 generalla bağlı qərar verilib, yaxın günlərdə...- SENSASİYA
7 oktyabr 2024 16:07
- Putinin doğum günüdür- Rusiya lideri haqqında SENSASİON FAKTLAR
7 oktyabr 2024 13:32
- 3 vəkili öldürülən, güllələnmə qərarı verilən Əhmədov - Foto
6 oktyabr 2024 13:23
- Bu gün Beynəlxalq Müəllimlər Günüdür
5 oktyabr 2024 10:29
- Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Əliyar Əliyevin anım günüdür
3 oktyabr 2024 10:20
- MM-də Komitə üzvlərinin TAM SİYAHISI
1 oktyabr 2024 21:19
- Müəllimlər Günü ilə bağlı məktəblərə tapşırıq verildi - PUL YIĞILMAYACAQ
1 oktyabr 2024 20:57
- Abel Məhərrəmov Qarabağ qazisinin torpağını ZƏBT EDİB ?
28 sentyabr 2024 18:07
- MN-də müşavirə: Zakir Həsənov ordu rəhbərliyinə tapşırıqlar verdi
12 oktyabr 14:46
- SON DƏQİQƏ! Paşinyan açıqladı: Zəngəzur dəhlizi Rusiya FTX-ya verilir - CANLI
12 oktyabr 13:39
- Gəncləri radikallıqdan uzaqlaşdırmaq üçün nə etməli - deputatın təklifi
12 oktyabr 12:32
- Elçibəyi hakimiyyətə 3 yəhudi gətirmişdi - Nemət Pənahlı )))
12 oktyabr 12:13
- Bu gün görkəmli şair Əhməd Cavadın anım günüdür
12 oktyabr 12:03
- Azərbaycanlı jurnalist ABŞ vətəndaşlığı aldı (FOTO)
12 oktyabr 11:47
- İlham Əliyev İspaniya Kralını təbrik edib
12 oktyabr 11:41
- 2 il 40 gün erməni əsirliyində qalan Atilla Yumak haradadır?- Evimi satdım…
12 oktyabr 11:31
- 1991-ci ildə Çaykənddə keçirilmiş məşhur HALQA əməliyyatı –Ermənilər şokda - NADİR VİDEO
11 oktyabr 23:16
- Prezidentin sərəncamı: Yerüstü suların istismarı...
11 oktyabr 21:58
- AİLƏ üzvlərini öldürən Əhməd Əhmədov sağalan kimi azadlığa çıxacaq? - Vəkildən OLAY kimi müsahibə
11 oktyabr 21:05
- Roma Papası Zelenskini qəbul etdi
11 oktyabr 19:24
- NAR və NETTY ilin ən yaxşı internet təşəbbüslərini mükafatlandıracaq
11 oktyabr 18:21
- Məhkəmə Arutyunyan, Babayan və digərləri ilə bağlı qərar verdi
11 oktyabr 18:08
- Elm və Təhsil Nazirliyi təmir olunacaq məktəbləri gizlədir: 42 milyon hara xəcrclənəcək?
11 oktyabr 18:00
- Deputat seçilən gənc vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
11 oktyabr 17:51
- Azərbaycan bu sınaqdan da qələbə ilə çıxacaq - AÇIQLAMA
11 oktyabr 16:20
- İcra başçısının xanım müavini 51 MİN MANAT PUL ATIB
11 oktyabr 15:37
- Azərbaycan da su qıtlığı ilə üzləşib – Prezident
11 oktyabr 15:06
- TOYDAN sonra NAĞARA - Dövlət idarəsi 3 il ƏVVƏL görülən iş üçün İNDİ TENDER KEÇİRİR
11 oktyabr 14:56
- Vergi Xidməti 3 MİN, Statistika Komitəsi isə 73 MİN deyir…
11 oktyabr 14:47
- Bu il Türkiyədə kişilər 300-dək QADIN ÖLDÜRÜB - Ərdoğan söz verib ki..
11 oktyabr 14:31
- Azərbaycanda dönərxanalar Əzrayılla yarışa girib
11 oktyabr 13:58
- Azərbaycanda bələdiyyələrin sayı yarıbayarı azaldılır - Yenilənib
11 oktyabr 13:28
- Bakcell-in baş icraçı direktoru INMerge İnnovasiya Sammitində çıxış edib - Fotolar
11 oktyabr 13:21
- Putin Aşqabadda - VİDEO, FOTOLAR
11 oktyabr 12:23
- BDU-nun Qazax filialında 18 tələbə dönərdən ZƏHƏRLƏNDİ
11 oktyabr 12:09
- Bir kəndin NİSYƏ DƏFTƏRİ-ndə olan 11 MİN MANAT BORCU BAĞLADI
11 oktyabr 11:37
- Ermənistanın Gəncədə törətdiyi dördüncü terrordan 4 il ötür
11 oktyabr 11:02
- Avropa Məhkəməsi keçmiş Baş prokurorla bağlı qərarını elan etdi
11 oktyabr 10:40