Slavyanların Azərbaycana yürüşünə 30 il qadağa qoyan TARİX
Region15 fevral 2024 20:57

VIII əsrin sonlarından başlayaraq müasir Rusiya və Ukrayna ərazisində yaşayan slavyan xalqları Qara dəniz və Xəzər dənizi boyunca yerləşən sahil şəhərlərə yürüş etməyə başladı. Bu yürüşlərin bir hissəsi Azərbaycan ərazisinə yönəlmişdi.
NUH.az Lent.az-a istinadən Azərbaycana slavyan yürüşlərinə son qoyan tarixi hadisələrdən danışacaq.
909-cu ildə slavyanlar 16 gəmidə Xəzər dənizinin Astrabad körfəzində yerləşən Abeskun adasına yürüş etdi və onu hərtərəfli talan etdi. Lakin Mazandaran vilayətinin Sarı şəhərinin Əhməd Ben əl-Qasim adlı hökmdarı gecə vaxtı slavyanların düşərgəsinə hücum edərək onları məğlub etdi.
Növbəti il slavyanlar daha böyük qüvvələrə qisas məqsədilə yürüşə başladı. Onlar qəfildən Sari şəhərinə hücum edərək, onu yandırdılar, sakinləri qul kimi əsir götürdülər və tələsik şəhəri tərk etdilər. Lakin gecələrin birində ruslar ehtiyat tədbirlərini unutdular və onların sahilə çıxan hissəsi yerli sakinlər tərəfindən məhv edildi. Qalan qüvvələr isə Şirvanşahlar dövləti tərəfindən neytrallaşdırldı.

Bu dəfə Şirvanşahlardan qisas almaq üçün slavyanlar Xəzər dənizində yenui ekspedisiya hazırlığı görür.
Tarixçi Məsudiyə görə, 913-cü il kampaniyasında 500 gəminin iştirakı ilə yürüş hazırlanır.
Gəmilər Kerç boğazının girişinin qarşısında toplanır, burada Xəzərilər dövlətinin yola nəzarət edən güclü bir qalası var idi.
Ekspedisiyanın hərbi məqsədləri çox açıq idi və ruslar Xəzər hökmdarının razılığı olmadan yollarına davam etməyə cəsarət etmirdilər.
Xəzər hökmdarına slavyan donanmasının onun ərazilərindən keçməsinə icazə verilməsi xahişi ilə məktub göndərildi. Şirvanşahlar dövləti ilə az əvvəl müharibədən çıxan və bu dövləti əsas ticarət rəqibi sayan Xəzərilər slavyan donanmasının yürüşündən öz maraqları üçün istifadə etmək qərarına gəlir.
Bu yürüş xəzərilərin siyasətinə və ticarət maraqlarına uyğun idi. Buna görə də onlar ələ keçirilən qəniməti yarıya bölmək şərti ilə ruslara səfərlərini davam etdirməyə icazə verdilər.
Ruslar Don çayı ilə üzürlər və qayıqlarını Volqaya qədər sürükləyirlər. Sonra İtilə enərək Xəzər dənizinə daxil oldular və bütün Xəzər sahillərinə səpələndilər.
Slavyanların yürüşü Gilan, Deyləm, Təbəristan, Əbəsqun, Azərbaycan və digər ərazilərdə dinc əhali üçün ağır olur.
Məsudi yazır ki, slavyanlar qan tökdülər, qadınları və uşaqları əsir götürdülər, mallarını taladılar, basqınlar üçün qoşunları təchiz etdilər, evləri dağıtdılar və yandırdılar. Yerli hökmdarların dəstələri isə bu hücumları dəf edə bilmədi. Döyüşdən sonra qələbə qazanan ruslar “Bakı kimi tanınan Şirvan çarlığının neft quyularının yaxınlığındakı sahillərə çatdılar”.
Burada onlar sahilə yaxın adalarda məskunlaşdılar. Şirvanşah Əli ibn əl-Heysəm barjalara və ticarət gəmilərinə minmiş böyük ordunun köməyi ilə onları oradan qovmağa çalışırdı. Lakin slavyanlar Şirvanşahların donanmasını pərən-pərən saldı, minlərlə insanı öldürdü.
Məsudi yazır ki, ruslar bir neçə ay Xəzər dənizinin ağaları olaraq qaldılar.
“Heç kim onlarla heç nə edə bilmədi, baxmayaraq ki, insanlar onlara qarşı silahlanıb ehtiyat tədbirləri görürdü”, - o yazırdı.
Nəhayət, qənimətləri toplayaraq slavyanlar Volqa çayının mənsəbinə qayıtdılar. Burada onlar Xəzərilər hökmdarı ilə danışıqlara girdilər və söz verdiyi kimi qarət edilmiş malların və xəzinələrin yarısını ona verdilər.
Slavyanlar səfərin xoşbəxt sonluğunun yaxınlaşdığını düşünürdü. Lakin sonradan əksəriyyəti müsəlmanlardan ibarət olan Xəzər hökmdarının mühafizəsi qəzəbləndi, onlar bu razılaşmaya etiraz etdi. Mühafizə başçıları Xəzəri hökmdarından öz dindaşlarının qətlinə görə qisas tələb edirdi.
“Gəlin, bu düşmənlərlə biz məşğul olaq, çünki onlar müsəlman qardaşlarımızın bölgələrinə hücum edib, qanlarını töküb, arvad-uşaqlarını əsir götürüblər”, - deyə Məsudi öz əsərində yazır.
Həmin məqamda Xəzərilər qıpçaq türklərinin, alanların və s. hücumlarını dəf etməkdə çətinlik çəkirdi və bu şəraitdə onların hökmdarı müsəlman mühafizəçilərə qarşı çıxmağa cürət etmirdi.
O, Xəzərilərin mühafizə xidmətinə və qisas arzusunda olan Şirvanşahlar dövlətinin hərbçilərinə hərəkət azadlığı verdi, amma hazırlanan cəza tədbiri haqqında rusları xəbərdar etdi. Narahat olan ruslar təqiblərdən qurtulmaq ümidi ilə dərhal Volqa çayına doğru üzdülər. Bununla belə, təqibçilərin daha sürətli olduğu ortaya çıxdı.
Döyüşün qarşısını almaq mümkün olmadığını görən ruslar sahilə çıxıb döyüş formasında düzüldülər. Xəzər qvardiyasının bayraqları altında əsasən süvarilərdən ibarət 15 minə yaxın döyüşçü toplaşdı.
Məsudi xəbər verir ki, Xəzərilər dövlətində yaşayan çoxsaylı xristianlar müsəlmanlara qoşularaq qarətlərindən bezdikləri slavyan dəstələrinə qarşı çıxdı.
Son dərəcə inadkar döyüş Azərbaycanın indiki Xudat şəhəri ərazisində baş verdi, 3 gün davam etdi və müsəlman qüvvələrinin üstünlüyü ilə keçdi.
15 minlik slavyan qüvvələrinin demək olar ki, hamısı döyüşdə həlak oldu. Qaçmağa müvəffəq olan bir neçə nəfər isə Xəzərilər dövləti və Volqa Bulqarları tərəfindən öldürüldü.
Volqa fəlakəti Rusiya və Ukraynada slavyanlar arasında böyük təəssürat yaratdı. Sonrakı otuz il ərzində Xəzər sahilinin sakinləri slavyanların yalnız ticarət gəmiləri və balıqçı qayıqlarını gördülər.
Oxşar xəbərlər
- 1 aprel -Gülüş günü- dür
1 aprel 2025 11:12
- Eldar Əzizovun qudası bizi blokadada saxlayır: Evimizə pəncərədən girib-çıxırıq — VİDEO/FOTOLAR
31 mart 2025 12:46
- 31 Mart soyqırımından 107 il ötür
31 mart 2025 00:30
- Zelenski seçkiyə hazırlaşır - Tarix MƏLUM OLDU
30 mart 2025 21:03
- Boykot tarixi: 19-cu əsrdən bu günə qədər gələn müqavimət hekayəsi
28 mart 2025 14:57
- Türkiyənin vitse-prezidenti terrorçulara çağırış edib
25 mart 2025 23:52
- Nizami Gəncəvinin məzarını açan şəxs
25 mart 2025 21:12
- Azərbaycanda bu məhsul KƏSKİN bahalaşdı
25 mart 2025 01:22
- Saz bayramı, caz bayramı, qoz bayramı - Novruz şeirləri
25 mart 2025 00:16
- Rusiya payızda Litvaya hücum edə bilər
24 mart 2025 01:10
Xəbər lenti
- Lalə Şövkətin infarktdan sonrakı durumu ....
02 aprel 15:29
- Pensiyadayam, memuarlarımı yazıram, sürprizlər olacaq –ETİBAR MƏMMƏDOV
02 aprel 15:01
- Prezidentlər təkbətək görüşdü - Yenilənir - Foto
02 aprel 13:26
- Vəkil Qаrаbаğ veterаnını TƏBRİK ETDİ
02 aprel 13:00
- Hakimlə prokurorun adından da pul alıbmış - İlknurun ikinci cinayəti
02 aprel 12:28
- Azərbaycanın 5 şahmatçısı Avropa çempionatına qələbə ilə başladı
02 aprel 12:15
- 1 aprel -Gülüş günü- dür
01 aprel 11:12
- Almaniya Azərbaycandan üzr istədi
01 aprel 09:22
- Xanım şahmatçılarımız AÇ-də mübarizə aparacaq
31 mart 21:05
- Sabahdan iş günləri başlayır
31 mart 19:39
- Prezident Pezeşkianla danışdı
31 mart 15:23
- 334 АTOM bombası gücündə idi… - ŞOK
31 mart 14:44
- Tacikistan, Qırğızıstan və Özbəkistan sərhəd sazişi imzaladı
31 mart 14:16
- Ramazan İnsanlığın bayramıdır - Millət vəkili Cavanşir Feyziyev
31 mart 13:09
- Eldar Əzizovun qudası bizi blokadada saxlayır: Evimizə pəncərədən girib-çıxırıq — VİDEO/FOTOLAR
31 mart 12:46
- Azərbaycanın ən yaşlı kişisi VƏFAT ETDİ
31 mart 12:28
- İlham Əliyev Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı paylaşım etdi (FOTO)
31 mart 11:35
- Keçmiş MTN rəhbərliyinin müflis etdiyi iş adamı ÖLDÜ
31 mart 11:22
- Xankəndinin mərkəzindəki -EDАM OTАĞI- ndan DƏHŞƏTLİ GÖRÜNTÜLƏR - VİDEO
31 mart 11:00
- Azərbaycanda KOLLECLƏR lazımdırmı ?
31 mart 01:41
- İmamoğlunun telefonu araşdırıldı- GÖRÜN NƏLƏR ORTAYA ÇIXDI
31 mart 01:31
- Bayramdan sonra ilk DƏRS GÜNÜ
31 mart 01:20
- Tramp üçüncü dəfə prezident olmaq istəyir
31 mart 00:58
- Hamı bu məktəblidən danışır VİDEO
31 mart 00:40
- 31 Mart soyqırımından 107 il ötür
31 mart 00:30
- Avropa və Afrika bizim, Hindistan, İran sizin - Hitler Molotovla bazarlaşmaq istəyib
31 mart 00:10
- 1940 və ya -BORC- Daşqın Məmmədovun hekayəsi
30 mart 23:56
- Bakıda ERMƏNİ MÜĞƏNNİNİN konserti keçiriləcək
30 mart 23:35
- Ziyad Səmədzadə dedi ki, fabrikin 51 faizini mənim adıma keçir, razılaşmadım və məni MTN həbs etdi...VİDEO
30 mart 23:02
- Azərbaycan qadınları dünyanın ən sağlam qadınları sırasında - Qlobal araşdırma
30 mart 22:45
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya