Azərbaycan əlifbasının iki hərfilə bağlı maraqlı açıqlama

Azərbaycan dilində "I" və "Ğ" hərfləri ilə başlayan söz yoxdur. Bu hərflər yalnız sözün ortasında və ya sonunda işlənə bilir. Bəziləri düşünür ki, dilimizdə ilk hərfi "I" və "Ğ" ilə başlayan söz olmadığı halda əlifbada onların böyük variantı nəyə lazımdır.
AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun icraçı direktoru Baba Məhərrəmli İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında bildirib ki, bu hərflərin istifadəsinə, əsasən, folklor nümunələrində rast gəlinir.
O, həmçinin dilimizdə gedən bir sıra proseslərlə əlaqədar həmin hərflərdən sözün əvvəlində rast gəlinmədiyini söyləyib: "Folklor nümunələrimizdə, yazılı qaynaqlarımızda "I" hərfi ilə başlayan sözlər olub. Məsələn, qədim türkcədə "Işıq" sözü işlənirdi. Dilimizdə gedən morfoloji proseslər nəticəsində cingiltiləşmə baş verib. Məsələn, bəzi türk dillərində olan "Taş" sözü bizdə "Daş" kimi yazılır. Yəni dilimizdə vaxtilə "I" hərfi ilə başlayan sözlər olub. İndi isə dilimizin morfoloji, fonetik inkişafı ilə bağlı həmin hərfdən sözün əvvəlində istifadəsinə rast gəlinmir".
"Qədim türk dilində "Ğ" səsi isə ümumiyyətlə olmayıb. Boğaz, qırtlaq samitlərini ifadə edən "Ğ" ərəb mənşəli sözlərdən gəlmədir. Məsələn, ərəb mənşəli "Ğafur" dilimizdə "Qafur" kimi yazılır. Bu hər bir dilin fonotaktikasından asılıdır", - icraçı direktor əlavə edib.
Azərbaycan dilinin qaydalarının düzgün öyrənilməsinə xidmət edən "Grammar Azi” səhifəsinin yaradıcısı və idarəçisi Murad Hüseynov isə İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında qrafika baxımından bu hərflərin işlənilməsinin vacibliyini vurğulayıb.
O, hər bir hərfin böyük və kiçik variantının olmasının vacibliyini vurğulayıb.
"Qrafika baxımından ehtiyac olduqda "I" və "Ğ"nin böyük hərflə yazılması vacibdir. Məsələn, "AĞAC" adlı qəzetin adını böyük hərflərlə yazdıqda bundan istifadə etmək lazım olur. Burada "Ğ"nı kiçik yaza bilmərik. Yəni hər hansı bir hərfin böyük variantının olması o demək deyil ki, həmin dildə o hərflə başlayan xüsusi isim olmalıdır. Hər bir hərfin böyük və kiçik variantı olmalıdır. Bundan əlavə dilimizə keçən xarici toponimləri, insan adlarını ifadə etmək üçün də bu hərflərdən istifadə edilə bilər. Məsələn, dilimizdə "Iğdır" sözü böyük "I" ilə yazılır".
Oxşar xəbərlər
- Bakcell dünyanın ən sürətlilərinin sürət tərəfdaşı oldu!
8 dekabr 2023 15:09
- Azərbaycan Hüseynlə Aqşini erməni əsirliyindən xilas edir
8 dekabr 2023 10:57
- Azərbaycan müəllimlərinin XVI qurultayı keçiriləcək
8 dekabr 2023 00:18
- Şuşada mina partlayıb - xəsarət alan var
7 dekabr 2023 13:32
- Gələn il fevralın 7-si qeyri-iş günü olacaq
7 dekabr 2023 13:10
- Azərbaycanda növbədənkənar PREZİDENT SEÇKİSİ keçiriləcək
7 dekabr 2023 12:54
- Prezident İlham Əliyev ABŞ Dövlət katibinin köməkçisini qəbul edib
6 dekabr 2023 17:33
- Ermənistanda əsir saxlanılan Hüseyn ömürlük azadlıqdan məhrum edildi
6 dekabr 2023 14:02
- Kamal Sunalın həyat yoldaşı Gül Sunal - MÜSAHİBƏ
6 dekabr 2023 13:36
- İcra başçısı ÖLDÜ
6 dekabr 2023 13:24
Xəbər lenti
- Bakcell dünyanın ən sürətlilərinin sürət tərəfdaşı oldu!
08 dekabr 15:09
- Tokayev Ermənistana səfər edəcək
08 dekabr 15:02
- Azərbaycan Hüseynlə Aqşini erməni əsirliyindən xilas edir
08 dekabr 10:57
- Moskvada Putinlə Rəisi arasında görüş keçirilir
08 dekabr 00:35
- Azərbaycan müəllimlərinin XVI qurultayı keçiriləcək
08 dekabr 00:18
- Şuşada mina partlayıb - xəsarət alan var
07 dekabr 13:32
- Gələn il fevralın 7-si qeyri-iş günü olacaq
07 dekabr 13:10
- Azərbaycanda növbədənkənar PREZİDENT SEÇKİSİ keçiriləcək
07 dekabr 12:54
- Şagird sinif yoldaşını öldürüb sonra intihar etdi - Daha 5 yaralı var
07 dekabr 12:42
- Bakıda sərnişin avtobusu evin üstünə düşdü (VİDEO)
07 dekabr 09:42
- Prezident İlham Əliyev ABŞ Dövlət katibinin köməkçisini qəbul edib
06 dekabr 17:33
- Nazarbayevin bacısı 10 min dollara satır ....
06 dekabr 17:19
- Azərbaycanda 60 yaşlı qadın ilk dəfə ana oldu
06 dekabr 15:58
- ANAMA sədri: Azərbaycana 8 MİNAAXTARAN SİÇOVUL gətirilib...
06 dekabr 14:12
- Ermənistanda əsir saxlanılan Hüseyn ömürlük azadlıqdan məhrum edildi
06 dekabr 14:02
- Kamal Sunalın həyat yoldaşı Gül Sunal - MÜSAHİBƏ
06 dekabr 13:36
- İcra başçısı ÖLDÜ
06 dekabr 13:24
- Şəhidin həyat yoldaşı- Səbuhi şəhid olduqdan 7 gün sonra əkiz qızlarımız dünyaya gəldi
06 dekabr 10:25
- Əli İnsanov iqtidardan 8 min avro alacaq...
06 dekabr 10:04
- BMT 2024-cü ili DƏVƏ İLİ elan etdi
06 dekabr 09:48
- AzTV-nin əməkdaşı MƏDƏKİÇİLTMƏ əməliyyatı zamanı ÖLDÜ....
06 dekabr 00:21
- Axar.az yazır - Qurban Məmmədovun babası erməni olub...Şok arxiv sənədi
05 dekabr 23:19
- Qod Nisanova ağır itki
05 dekabr 22:52
- Qanuni oğru Azərbaycanlı avtoriteti VƏHŞİCƏSİNƏ DÖYDÜ, faciəvi şəkildə öldü - FOTO
05 dekabr 22:24
- Deputat həmkarına etiraz etdi: Buna ehtiyac yoxdur"
05 dekabr 18:28
- NAR-dan “Dinlət” xidməti ilə tərzini paylaş
05 dekabr 18:18
- Paşinyanın deputatı: Dağlıq Qarabağ məsələsi 2018-ci ilə qədər həll olunub
05 dekabr 17:58
- Rus hərbçilər təslim olan ukraynalı əsgərləri güllələdi - ŞOK VİDEO
05 dekabr 17:02
- Aqşin Vəliyev işdən çıxarıldı
05 dekabr 15:16
- Ali Məhkəmə Şəki Apellyasiya Məhkəməsinin BƏRAƏT qərarını qüvvədə saxladı
05 dekabr 15:12
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya