Azərbaycan əlifbasının iki hərfilə bağlı maraqlı açıqlama

Azərbaycan dilində "I" və "Ğ" hərfləri ilə başlayan söz yoxdur. Bu hərflər yalnız sözün ortasında və ya sonunda işlənə bilir. Bəziləri düşünür ki, dilimizdə ilk hərfi "I" və "Ğ" ilə başlayan söz olmadığı halda əlifbada onların böyük variantı nəyə lazımdır.
AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun icraçı direktoru Baba Məhərrəmli İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında bildirib ki, bu hərflərin istifadəsinə, əsasən, folklor nümunələrində rast gəlinir.
O, həmçinin dilimizdə gedən bir sıra proseslərlə əlaqədar həmin hərflərdən sözün əvvəlində rast gəlinmədiyini söyləyib: "Folklor nümunələrimizdə, yazılı qaynaqlarımızda "I" hərfi ilə başlayan sözlər olub. Məsələn, qədim türkcədə "Işıq" sözü işlənirdi. Dilimizdə gedən morfoloji proseslər nəticəsində cingiltiləşmə baş verib. Məsələn, bəzi türk dillərində olan "Taş" sözü bizdə "Daş" kimi yazılır. Yəni dilimizdə vaxtilə "I" hərfi ilə başlayan sözlər olub. İndi isə dilimizin morfoloji, fonetik inkişafı ilə bağlı həmin hərfdən sözün əvvəlində istifadəsinə rast gəlinmir".
"Qədim türk dilində "Ğ" səsi isə ümumiyyətlə olmayıb. Boğaz, qırtlaq samitlərini ifadə edən "Ğ" ərəb mənşəli sözlərdən gəlmədir. Məsələn, ərəb mənşəli "Ğafur" dilimizdə "Qafur" kimi yazılır. Bu hər bir dilin fonotaktikasından asılıdır", - icraçı direktor əlavə edib.
Azərbaycan dilinin qaydalarının düzgün öyrənilməsinə xidmət edən "Grammar Azi” səhifəsinin yaradıcısı və idarəçisi Murad Hüseynov isə İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında qrafika baxımından bu hərflərin işlənilməsinin vacibliyini vurğulayıb.
O, hər bir hərfin böyük və kiçik variantının olmasının vacibliyini vurğulayıb.
"Qrafika baxımından ehtiyac olduqda "I" və "Ğ"nin böyük hərflə yazılması vacibdir. Məsələn, "AĞAC" adlı qəzetin adını böyük hərflərlə yazdıqda bundan istifadə etmək lazım olur. Burada "Ğ"nı kiçik yaza bilmərik. Yəni hər hansı bir hərfin böyük variantının olması o demək deyil ki, həmin dildə o hərflə başlayan xüsusi isim olmalıdır. Hər bir hərfin böyük və kiçik variantı olmalıdır. Bundan əlavə dilimizə keçən xarici toponimləri, insan adlarını ifadə etmək üçün də bu hərflərdən istifadə edilə bilər. Məsələn, dilimizdə "Iğdır" sözü böyük "I" ilə yazılır".
Oxşar xəbərlər
- 5 nəfər Ədalət Partiyasının sədri olmaq istəyir
21 aprel 2025 16:21
- Onun vəfatı xəbərini dərin sarsıntı hissi ilə qarşıladıq - Prezident
21 aprel 2025 16:12
- Prezidentlərin təkbətək görüşü başladı
16 aprel 2025 13:01
- Mehdiyevlə bağlı YENİ XƏBƏR - AMEA-da yeyintilər və...
16 aprel 2025 12:22
- Deputatın oğlu dayısı oğlunun külli miqdarda pulunu mənimsəyib? - ŞİKAYƏT
16 aprel 2025 12:15
- Mehriban Əliyeva 1 saylı körpələr evində və 1 saylı uşaq evi sosial xidmət müəssisəsində oldu - FOTO
15 aprel 2025 23:43
- Azərbaycanda tələbə özünü güllələdi - FOTO
15 aprel 2025 23:21
- Məmməd Musayev yola salındı
15 aprel 2025 23:05
- Gürcüstan prezidenti bu gün Azərbaycana gələcək
15 aprel 2025 12:05
- Yoxlasaq diplomların yarısı saxta ÇIXACAQ: Niyə hər şeyi cəmiyyətin boynuna yıxırsız? - GƏRGİN DEBAT
15 aprel 2025 11:44
Xəbər lenti
- Дрессировщик обезьян - помощнице: Дай по башке ему !
21 aprel 16:54
- 5 nəfər Ədalət Partiyasının sədri olmaq istəyir
21 aprel 16:21
- Onun vəfatı xəbərini dərin sarsıntı hissi ilə qarşıladıq - Prezident
21 aprel 16:12
- İran Prezidenti aprelin 28-də Azərbaycana səfər edəcək
18 aprel 15:37
- Prezidentlərin təkbətək görüşü başladı
16 aprel 13:01
- Mehdiyevlə bağlı YENİ XƏBƏR - AMEA-da yeyintilər və...
16 aprel 12:22
- Deputatın oğlu dayısı oğlunun külli miqdarda pulunu mənimsəyib? - ŞİKAYƏT
16 aprel 12:15
- Mehriban Əliyeva 1 saylı körpələr evində və 1 saylı uşaq evi sosial xidmət müəssisəsində oldu - FOTO
15 aprel 23:38
- Azərbaycanda tələbə özünü güllələdi - FOTO
15 aprel 23:21
- Məmməd Musayev yola salındı
15 aprel 23:05
- Sloveniyanın XİN rəhbəri Bakıya gəlir
15 aprel 13:21
- Gürcüstan prezidenti bu gün Azərbaycana gələcək
15 aprel 12:05
- Yoxlasaq diplomların yarısı saxta ÇIXACAQ: Niyə hər şeyi cəmiyyətin boynuna yıxırsız? - GƏRGİN DEBAT
15 aprel 11:44
- Akademik Zərifə xanım Əliyeva – elmi və ictimai fəaliyyətin işığında
15 aprel 11:04
- Deputat Azər Allahverənovun növbəti vətəndaş qəbulu Zabrat qəsəbəsində keçirilib
14 aprel 16:36
- İlham Əliyev Faiq Həsənovu təbrik etdi
14 aprel 15:58
- Saxta generala - 8 il 6 ay həbs verildi
14 aprel 15:27
- Leysan, dolu, qar - Sabahın havası
14 aprel 14:39
- 72 yaşında bu qədər sərvətə sahibdir
14 aprel 13:43
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar - Yenilə
14 aprel 12:29
- Stalinin DNT-si: alimlər onun şifrəsini açdıqdan sonra nələr bəlli olub?
14 aprel 00:01
- Ürəyi xəstə olanlar yeməməlidir – Həkim
13 aprel 23:52
- 1990-cı ildə AXC və Ter-Petrosyan Riqada Qarabağla bağlı nələri müzakirə edib? – FOTOXRONİKA
13 aprel 23:24
- ŞOK : Uçan naməlum obyekt 23 sovet əsgərini DAŞA ÇEVİRİB
13 aprel 23:01
- Rusiya onun sədaqətini danışır - Başqırdların Haçikosu
13 aprel 22:42
- Türkiyəni silkələyən qətllə bağlı ŞOK: Sabah 15 nəfər... - FOTO
13 aprel 20:31
- Türkcəni gah öyrənirsən, gah unudursan... - Ərdoğan Kosovo prezidentinə
13 aprel 20:10
- Dünyanın ən şirin canlısı Xəzərdə yaşayır: İqlim dəyişikliyinə görə yox ola bilər
13 aprel 15:47
- Bu dəmir yolu bizə milyardlar gətirəcək - Paşinyan Zəngəzur dəhlizindən danışdı
13 aprel 14:33
- Əş-Şaraa türkmən generalı yüksək hərbi vəzifəyə təyin etdi
13 aprel 14:24
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya