Avstriya baronu olmuş Nadir Şahın oğlu (FOTO)
Müsahibə13 avqust 2023 16:41

Avstriya baronu olmuş Nadir Şahın oğlu (FOTO)
Təqdim etdiyim fotoda Nadir şahın 1736-cı ildə anadan olan oğlu Mustafa Əli Mirzə xandır. Nadir Şahdan sonra taxt-tac ona qalmalı idi. Bunun üçün 9 yaşında Hindistanın Dehli şəhərinə aparılır. Burda ona təlimlər keçirilir, dil öyrədilir, savaşın incəlikləri barədə dərslər deyilirdi. Onun Dehliyə gəlməsi Nadir Şahın buranı fəth etməsi ilə bağlıdır. (Bax: Constantin von Wurzbach: Semlin, Johann Joseph Freiherr von. In: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. 34. Theil. Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, Wien 1877, S. 82)

Müasir Hindistanın şimalını, Pakistanı ələ keçirən Nadir şah 1739-cu ilin martında Karnal döyüşündə qələbə qazanaraq Dehliyə daxil oldu. Beləliklə də, bütün döyüşlərdə qələbə qazanan Nadir moğolların paytaxtı olan şəhərə daxil oldu. Nadir şahın şərqdə qələbəsindən sonra geri dönüb, qərbdəki əsas rəqib olan Osmanlı imperiyası ilə müharibəyə başlamaq üçün şəraitin yarandığı demək idi. Həmçinin Nadir şahı qərbə yürüş zamanı Şimali Qafqaza və Mərkəzi Asiya yürüşlərinin həyata keçirilməsi də gözləyirdi.
Avropanı qorxuya salan bu qələbə xüsusilə ingilisləri narahat edirdi. İngilis tarixçisi Maykl Eksvorti yazır: "Nadirin Hindistan yürüşü və qələbəsi ingilislərin Şərqi Hindistan Şirkətinə oradakı real vəziyyəti, imperiyanın çox zəifliyini göstərdi və onları bu güc boşluğunu doldurmağa tələsdirdi” (Bax: Michael Axworthy. The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant. I.B.Tauris. 2006.)
Məhz bu narahatlıq "Şərqin Napoleonu” və "İkinci Makedoniyalı İsgəndər” adlanan Nadir Şahın sui qəsdi ilə nətciləndi və qətlə yetirildi. Onun ölümündən sonra Əfşarilər sülaləsində rəqabət döyüşləri baş verdi - qardaşı oğlu Əliqulu xan Adil şah adıyla hakimiyyəti ələ aldı. Əliqulu xanın əmri ilə Kelatda Rzaqulu Mirzə, Nadir şahın övlad və nəvələrindən daha 16 nəfəri qətlə yetirildi. Qətlə yetirilənlər arasında Nadir şahın kiçik yaşlı övladları və nəvələri var idi. O, Şahin oğlu Mirzə Əli xanın da ölümünə fitva verir. Lakin Nadir şah xəyanət nəticəsində öldürüləndən sonra şaha sadiq insanlar onun oğlunu qaçırıb İstanbulda gizlədirlər. (Bax: Ahmad Saberi, Ein persischer Prinz in Wien, in: TAWAN, Magazin des Vereins Iranischer Ingenieure/innen in Österreich, Wintersemester 2002/2003, pp---8)
İstanbuldan isə onu ilk olaraq Almaniyanın Habsburq şəhərinə aparırlar. Burada onu qısa müddətlik həbs edirlər. Yerli məhkəmə sistemi onu "Fars” agenti olmaqda ittiham edir. Burada onunla bağlı aparılan araşdırmalar İmperatora göndərilir. Onun haqqında eşidən 1740-cı ildən 1780-ci ilə qədər Habsburq sülaləsi mülklərini və 1745-ci ildən Müqəddəs Roma İmperiyasını idarə edən Mariya Tereza onu alman dili kursuna göndərir və iki aydan sonra övladlığa götürür. Sadəcə Əlidən bir tələbi olur. "Xristianlğı qəbul elə”.
25 yanvar 1756-cı ildə Roma Katolik Kilsəsi tərəfindən xristianlığa qəbul edilən Əli xanın bundan sonra isə bütün rəsmi sənədləşmə işləri başa çatır və Nadir Şahın oğlu Mustafa Əli Mirzə xan Yohann Cozep von Semlin adını alır. (Bax: Adelslexikon. Genealogisches Handbuch des Adels. Germany. 2002 p. 293.)
O, Vyana Hərbi Akademiyasında hərbi xidmətə qəbul edilir. 1757-ci ildə İmperator Feldmarşalı Leytenant Ziqmund Fridrix fon Qaysrukun 42-ci Piyada Alayında gizir kimi işə götürülür. Yeddiillik Müharibədə o, 1759-cu ilə qədər Breslau və Hochkirchdəki mühüm döyüşlərdə fərqlənmək imkanı əldə edir, burada iki dəfə yaralanır, bundan sonra kapitan rütbəsinə yüksəlir. Prussiyya ilə müharibədə əsir düşən igid şəhzadəni Prusiyya kralı şəxsən qəbul edir və onunla iki saat söhbət edir. (Bax: Genealogisches Handbuch des Adels, Adelslexikon Band XIII, Band 128 der Gesamtreihe, Limburg an der Lahn 2002, S. 293)
Müharibə bitəndən sora baron titiulu alan şəhzadəyə Napelon Bonapart görüş təklif edir və İmperator ona Hindistan kralı titulunu və vəzifəsini vəd edir. Napoleonun səfiri Von Semlindən İran taxtını ələ keçirməyə cəhd göstərməsini xahiş edərək, ona hərbi dəstək təklif edir. Von Semlin təklifi rədd edərək, "Nə mən, nə də övladlarım Əfşar taxtını düşünmürük. İran kralı olmaq hüququm olsa belə, onları bu yaşa qədər məni dəstəkləyən Müqəddəs Roma İmperatoru II Fransisə verirəm" deyir. (Bax: Francis Gerfen. Vienna: Scientific magazine. 1821. p. 186.)
Əli xan 1792-ci ildə türk əsilli Roza adlı xanımla ailə qurur. Onların İohann (Yəhya) və Yusif (Yusif) adlı iki oğlu olur. Onlar da sonra hər ikisi Avstriya ordusunda xidmət ediblər. (Bax: The Afshar Dynasty http://www.royalark.net/Persia/afshar3.htm)
Mustafa Əli Mirzə xan 90 yaşında Vyana yaxınlığındakı Mödlinqdə vəfat edib və öz evinin bağçasında dəfn edilib. Onun vəsiyyətinə uyğun olaraq dəfnində iştirak edən hər kasıba 5 gulden (avstriya pulu) ödənilib. Ölümünə qədər özünün türk adı olan Əli Mirzə Xandan istifadə edərək qanun layihələri imzalayıb.

Fotoda Vyanada adına və ailəsinə məxsus olan mülküdür. (Von Semlin's house in District 2 of Vienna)
Zaur Əliyev, dosent
Oxşar xəbərlər
- Lalə Şövkətin infarktdan sonrakı durumu ....
2 aprel 2025 15:29
- Pensiyadayam, memuarlarımı yazıram, sürprizlər olacaq –ETİBAR MƏMMƏDOV
2 aprel 2025 15:01
- Prezidentlər təkbətək görüşdü - Yenilənir - Foto
2 aprel 2025 13:26
- Vəkil Qаrаbаğ veterаnını TƏBRİK ETDİ
2 aprel 2025 13:00
- İlham Əliyev Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı paylaşım etdi (FOTO)
31 mart 2025 11:35
- 1940 və ya -BORC- Daşqın Məmmədovun hekayəsi
30 mart 2025 23:56
- Ziyad Səmədzadə dedi ki, fabrikin 51 faizini mənim adıma keçir, razılaşmadım və məni MTN həbs etdi...VİDEO
30 mart 2025 23:02
- Azərbaycan qadınları dünyanın ən sağlam qadınları sırasında - Qlobal araşdırma
30 mart 2025 22:45
- Əhməd əl-Şaraanın təyin etdiyi qadın nazirlə bağlı ŞOK FAKTLAR - FOTO
30 mart 2025 15:53
- Tаnınmış аlimin Аli Məhkəmənin sədrinə, Bаş prokurorа MÜRАCİƏTİ
30 mart 2025 14:44
Xəbər lenti
- Lalə Şövkətin infarktdan sonrakı durumu ....
02 aprel 15:29
- Pensiyadayam, memuarlarımı yazıram, sürprizlər olacaq –ETİBAR MƏMMƏDOV
02 aprel 15:01
- Prezidentlər təkbətək görüşdü - Yenilənir - Foto
02 aprel 13:26
- Vəkil Qаrаbаğ veterаnını TƏBRİK ETDİ
02 aprel 13:00
- Hakimlə prokurorun adından da pul alıbmış - İlknurun ikinci cinayəti
02 aprel 12:28
- Azərbaycanın 5 şahmatçısı Avropa çempionatına qələbə ilə başladı
02 aprel 12:15
- 1 aprel -Gülüş günü- dür
01 aprel 11:12
- Almaniya Azərbaycandan üzr istədi
01 aprel 09:22
- Xanım şahmatçılarımız AÇ-də mübarizə aparacaq
31 mart 21:05
- Sabahdan iş günləri başlayır
31 mart 19:39
- Prezident Pezeşkianla danışdı
31 mart 15:23
- 334 АTOM bombası gücündə idi… - ŞOK
31 mart 14:44
- Tacikistan, Qırğızıstan və Özbəkistan sərhəd sazişi imzaladı
31 mart 14:16
- Ramazan İnsanlığın bayramıdır - Millət vəkili Cavanşir Feyziyev
31 mart 13:09
- Eldar Əzizovun qudası bizi blokadada saxlayır: Evimizə pəncərədən girib-çıxırıq — VİDEO/FOTOLAR
31 mart 12:46
- Azərbaycanın ən yaşlı kişisi VƏFAT ETDİ
31 mart 12:28
- İlham Əliyev Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı paylaşım etdi (FOTO)
31 mart 11:35
- Keçmiş MTN rəhbərliyinin müflis etdiyi iş adamı ÖLDÜ
31 mart 11:22
- Xankəndinin mərkəzindəki -EDАM OTАĞI- ndan DƏHŞƏTLİ GÖRÜNTÜLƏR - VİDEO
31 mart 11:00
- Azərbaycanda KOLLECLƏR lazımdırmı ?
31 mart 01:41
- İmamoğlunun telefonu araşdırıldı- GÖRÜN NƏLƏR ORTAYA ÇIXDI
31 mart 01:31
- Bayramdan sonra ilk DƏRS GÜNÜ
31 mart 01:20
- Tramp üçüncü dəfə prezident olmaq istəyir
31 mart 00:58
- Hamı bu məktəblidən danışır VİDEO
31 mart 00:40
- 31 Mart soyqırımından 107 il ötür
31 mart 00:30
- Avropa və Afrika bizim, Hindistan, İran sizin - Hitler Molotovla bazarlaşmaq istəyib
31 mart 00:10
- 1940 və ya -BORC- Daşqın Məmmədovun hekayəsi
30 mart 23:56
- Bakıda ERMƏNİ MÜĞƏNNİNİN konserti keçiriləcək
30 mart 23:35
- Ziyad Səmədzadə dedi ki, fabrikin 51 faizini mənim adıma keçir, razılaşmadım və məni MTN həbs etdi...VİDEO
30 mart 23:02
- Azərbaycan qadınları dünyanın ən sağlam qadınları sırasında - Qlobal araşdırma
30 mart 22:45
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya