Əsəri mübahisə yaradan, “oğru” Azərbaycanlı alim
Region6 yanvar 2021 21:35

Haqqında internet vasitəsilə məlumat əldə etdiyimiz şəxs Türkiyə ədəbiyyatının ən məşhur simalarından biridir.
Əbdülbaqi Gölpınarlı, əsl adı Mustafa İzzət Baqi – türk ədəbiyyat tarixçisi , tərcüməçi və alim . Mustafa İzzət Baqi xüsusən sufizmi, divan ədəbiyyatını, Səfəvilər dövrü Azərbaycan ədəbiyyatını araşdırıb. Türkiyənin ən böyük sufizm araşdırmaçısı hesab olunur.
Əbdülbaqi Gölpınarlı 1900-cü il yanvarın 12-də Osmanlı İmperiyasında doğulub.
Gölpınarlının atası Azərbaycanın Gəncə şəhərinin Gölbulaq kəndindən olub, anası Aliyə Şöhrət isə çərkəz kökənli ubıxlardandır. Jurnalist olan atası Əhməd Agah Əfəndi mövlavi idi. Gelenbevi məktəbində təhsil aldığı illərdə atasını itirib. Bundan sonra təhsilinə fasilə verərək işləməyə başlayıb. İstanbulda bir kitabxanada çalışıb. Bir müddət Çorumda ibtidai məktəbdə müəllimliklə məşğul olub.
İstanbula qayıdış
1922-ci ildə İstanbula qayıdıb. Burada imtahanla girdiyi İstanbul Oğlanlar üçün Müəllimlər Məktəbini, daha sonra – 1930-cu ildə İstanbul Universitetinin Ədəbiyyat fakültəsini (Türk dili və ədəbiyyatı) professor Köprülüzadə Məhməd Fuad Bəyin nəzarətində hazırladığı "Məlamilik və Məlamilər” adlı mövzusunu müdafiə edərək bitirib. Konya, Kaysəri, Balıkəsir, Kastamonu liseylərində, İstanbul Heydərpaşa liseyində müəllim işləyib. Ankara Universitetində fars dilindən mühazirələr deyib. İstanbul Universitetinin Ədəbiyyat fakültəsində İslam-Türk təsəvvüf tarixi və ədəbiyyatından dərslər verib.
1945-ci ildə Türkiyə Cinayət Məcəlləsinin 142-ci maddəsini pozduğu (oğurluq) ittihamı ilə saxlanılıb. On ay həbsdə yatdıqdan sonra bəraət verilib. 1949-cu ildə öz istəyi ilə təqaüdə çıxıb.
Əbdülbaqi Gölpınarlı 1982-ci il avqustun 25-də İstanbulda vəfat edib.
Elmi fəaliyyəti
1931-ci ildə yazdığı "Məlamilik və Məlamilər” adlı əsəri ilə məşhurlaşan Gölpınarlı "Türkiyat”, "Şarkiyat” və İstanbul İqtisad Universitetinin məcmuələri ilə yanaşı, müxtəlif jurnal və qəzetlərdə çox sayda elmi məqalələri dərc olunub.
"Məlamilik və Məlamilər” (1931) və "Kayğusuz Vizəli Ələddin”dən (1933) sonra, 1936-cı ildə doktorantura dissertasiyası kimi hazırladığı "Yunus Əmrənin həyatı, yaradıcılığı və şeirləri”ni yayımlayıb. Bu əsərinin ardından "Yunus Əmrə və Aşıq Paşa və Yunusun batiniliyi” (1941) və "Pir Sultan Abdal” (1943) əsərlərini nəşr etdirib. Gölpınarlı Mövlana Cəlaləddin Ruminin "Məsnəvi”sini türk dilinə tərcümə edib. 1943-cü ildə Yunus Əmrənin divanını çapa hazırlayıb.
Gölpınarlı Türkiyənin təhsil sistemində bir neçə dərslik müəllifi kimi də tanınır. O, ”İmtahan Monoloq” (1925), ”Mühasibati-Əxlaqiyyə” (1926-1927), "Yurd bilgisi” (IV sinif-1927), "Yurd bilgisi” (V sinif-1927-1928), ”Cümhuriyyət çocuğunun din dərsləri” (III,IV,V siniflər-(1928) və s. kitabları ilə Türkiyə təhsilində xüsusi yer tutub.
"İslam” və "Türkiyə” ensiklopediyalarının hazırlanmasında iştirak edib.
Mübahisə yaradan kitabı
Divan ədəbiyyatını tənqiddən çox ideoloji əsaslarla qiymətləndirdiyi üçün 1945-ci ildə yazdığı kitab ("Divan Edebiyatı Beyanındadır”) böyük mübahisələrə yol açıb. Kitabında müdafiə etdiyi tezisə görə, divan ədəbiyyatı İran ədəbiyyatının pis təqlidi idi; cəmiyyətin problemləri ilə maraqlanmırdı, insanları laqeyd olmağa, xəyallara və taleyə tabe olmağa çağırırdı. Daha sonra divan şeirinə daha yumşaq bir mövqe ilə yanaşan Gölpınarlı "Füzuli Divanı” (1948) və "Nədim Divanı” (1951) kimi əsərlərini çapa hazırlayıb.
Dövrünün tənqidçilərinə görə, kiçik yaşlarında mənimsədiyi mövlavilik, təsəvvüf və tərqiqətlərlə bağlı mövzularda apardığı spesifik araşdırmaları ilə bu sahələrin ən etibarlı alimlərindən biri kimi tanınmışdı.
Ələvilərin yeddi böyük şairi
Əbdülbaqi Gölpınarlı Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin "Səhhət və Mərəz” əsərini yenidən tərcümə edib, 1940-cı ildə fransız dilində yazılmış dörd səhifəlik xülasə ilə İstanbul Universitetinin Tibb Tarixi İnstitutunun elmi məcmuəsində dərc etdirib.
Gölpınarlıya görə ələvilərin yeddi böyük şairi bunlardır: Nəsimi, Şah İsmayıl Xətai, Məhəmməd Füzuli, Qul Himmət, Yəmini, Virani və Pir Sultan Abdal...
Mənbə: Teleqraf.com
Oxşar xəbərlər
- “Rəsmi Bakı 7 bölgənin eyni vaxtda tələb edirdi” - Paşinyan
14 aprel 2021 14:43
- Moskvada öldürülən Gəncəli Albertin həyatı VİDEO)
13 aprel 2021 17:56
- Ağsuda polisin təhqir etdiyi Bakı sakini nazir Vilayət Eyvazova müraciət etdi
13 aprel 2021 13:28
- Avtoritet Əli Heydərovu kim öldürdü ?
13 aprel 2021 10:40
- Nailə Əsgərzadə ilə Sobçak arasında qalmaqal
11 aprel 2021 16:56
- Erməni Gözəlyan deputatımızın başını kəsəcək...ŞOK
10 aprel 2021 15:22
- Siyavuş Novruzov içkili ...
9 aprel 2021 12:38
- Şuşa türməsinin son rəisi 29 il sonra sirləri açdı (VİDEO)
9 aprel 2021 10:50
- “Allahın evi yoxdur ... – İlahiyyatçı alim
2 aprel 2021 13:28
- Onu Moskvanın əlindən Heydər Əliyev də ala bilməyib
1 aprel 2021 23:33
Xəbər lenti
- Lukaşenko İlham Əliyevin oğlundan danışdı
14 aprel 23:33
- İki ayda Azərbaycanda 510 əkiz, 9 üçəm doğulub
14 aprel 16:46
- “Rəsmi Bakı 7 bölgənin eyni vaxtda tələb edirdi” - Paşinyan
14 aprel 14:43
- Azərbaycanda 41% vətəndaş 65 yaşa çatmadan ölür
14 aprel 13:21
- Bakıda narkotik və əxlaqsızlığı təbliğ edən uşaq geyimləri Fotolar
14 aprel 12:27
- Azərbaycandan İrəvana 211 milyon dolları kim göndərib? – ŞOK
14 aprel 10:29
- Milli Məclisdə papağı boş qalmış 5 deputat yeri
14 aprel 10:20
- Rüstəm Usubov da həbs olunur
14 aprel 07:58
- “O, çox təkid etdi və mərhum atamdan dəfələrlə bunu xahiş etmişdi”
14 aprel 07:49
- Bu gündən Azərbaycanda Ramazan ayı başladı
14 aprel 00:30
- Navalnı “Qurani-Kərim”ə görə həbsxananı məhkəməyə verdi
13 aprel 23:50
- Əliyev ilə Lukaşenkonun qeyri-rəsmi görüşü oldu (VİDEO)
13 aprel 23:11
- Lukaşenko gəldi - Fotolar
13 aprel 18:53
- Moskvada öldürülən Gəncəli Albertin həyatı VİDEO)
13 aprel 17:56
- Dilqəm Əsgərov: Şahbaz Quliyev Paşinyanın dostudur ŞOK
13 aprel 15:48
- Niyə bəzən hava proqnozları düz çıxmır?
13 aprel 14:10
- Ağsuda polisin təhqir etdiyi Bakı sakini nazir Vilayət Eyvazova müraciət etdi
13 aprel 12:44
- İlham Əliyev: "Müharibədən sonrakı vəziyyət kövrəkdir"
13 aprel 10:55
- Avtoritet Əli Heydərovu kim öldürdü ?
13 aprel 10:40
- “Nar” paytaxt və regionlarda yenilənmiş xidmət mərkəzlərini təqdim edir
13 aprel 10:32
- Jurnalistlər Cəbrayıl və Qubadlıya yola düşüb
13 aprel 10:20
- Lukaşenko sabah Azərbaycana gəlir
12 aprel 18:05
- Afaq Bəşirqızının oğluna yüksək VƏZİFƏ VERİLDİ
12 aprel 16:00
- Afaq Bəşirqızının oğluna yüksək VƏZİFƏ VERİLDİ
12 aprel 16:00
- Qubad İbadoğlunun qızı izlənilir - DİN araşdırır
12 aprel 13:59
- İlham Əliyev Hərbi Qənimətlər Parkının açılışını etdi
12 aprel 12:40
- Qubanın axundunun intim videosu yayıldı
12 aprel 11:49
- Hadı Rəcəblinin restoranında toy edənlər cərimələndi
12 aprel 11:20
- Elmira Axundova 250 min manata maşın aldı - FOTOLAR
11 aprel 21:17
- “Ziya Bünyadovun öldürüldüyü silah tapıldı ” - ŞOK
11 aprel 17:32
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya