Sovet təyyarəsini Türkiyəyə qaçıran azərbaycanlı..
Maraqlı14 iyun 2020 14:21
Sovet təyyarəsini qaçıran azərbaycanlı. İstanbulun yağışlı bir günüdür. Dostum Yusif Gədikli ilə Həsən Zeynalının evinə gedirik. Həsən bəyin evi qaldığımız yerdən çox uzaqdır. Həsən bəy "Məzhərbəy” küçəsində, Hüzur apartmanında yaşayır.
Yağış yağır. Hər ikimiz islanmışıq. Yusif bəydən ötrü çox narahatam. Saf ürəkli, xeyirxah adamdır. Neçə gündür ki, işini, gücünü atıb, mənimlə gəzib dolaşır. O olmasa idi, bu qədər adamla görüşə bilərdimmi? Səkkiz milyona yaxın əhalisi olan, tanımadığım İstanbulda kimisə arayıb axtarmaq asanmı işdir?
Yağış yağır. İstanbulun ağ evləri, geniş küçələri yağış suyu ilə yuyunub şəffaflaşır. Biz isə bu yağışın altında islana-islana Sovet İttifaqından qırx səkkiz əvvəl Türkiyəyə təyyarə qaçıran adamla görüşə gedirik.
Görüşə bir saat geciksək də, Həsən bəy bizi səmimiyyətlə qarşılayır. Böyük həvəslə M.Ə.Rəsulzadə haqqında söhbətə başlayır.
− Əmin bəyin adını çoxdan eşitmişdim. Amma ilk görüşümüz 1948-ci ildə Ankarada oldu. Elə ilk görüşümüzdən hiss etdim ki, o, "Azərbaycan davası”nı necə davam etdirmək əzmindədir. Sonradan Ankarada Kültür Dərnəyi yaradıldı. Mən o Dərnəyin genel sekretarı seçildim. Əmin bəy də Fəxri başqanımız idi. Tez-tez görüşürdük. Hərdən xoş söhbətləri olurdu. Bir dəfə dedim ki, Əmin bəy, necə məsləhət bilirsən, səndən sonra yerində kimi görmək istərdin? Gülüb dedi: "Məni belə tezmi öldürmək istəyirsən?” Rəhmətliyin xəfif-xəfif gülməyi vardı.
Bir dəfə Əmin bəyə dedim ki, özümlə bir neçə yüz təyyarəçi götürüb, hücum edib Azərbaycanı xilas edək (o zaman Türkiyə ordusunda təyyarəçi idim). Əmin bəy bu sözdən acıqlandı. Dedi: imperiyanı bir neçə yüz təyyarə ilə dağıtmaq olmaz. Ümumiyyətlə, Əmin bəy Azərbaycanın xilas yolunu yalnız güclü təbliğat aparmaqda, xalqı bu yolla ayağa qaldırmaqda görürdü. Hətta o zaman bir neçə dəliqanlı cavanlardan imperiyanı saxlayanlara qarşı terrora başlamağı da təklif edənlər olurdu. Lakin Əmin bəy bunları qəbul etmirdi. Mənə isə həmişə deyirdi:
− Sən çox odlu-alovlusan. Lap köhlən at kimisən. Gərək cilovunu tez-tez çəkəsən.
Bir dəfə yenə maraqlı hadisə oldu. Əmin bəy "Qurtuluş” radiosu ilə Azərbaycan xalqına müraciət etməyə hazırlaşırdı. Bizi başına toplayıb dedi: "Mən radioda çıxış etməliyəm. Özü də Azərbaycan şivəsində danışmalıyam. Ona görə də gəlin bir az Azərbaycan şivəsində danışaq”.
Elə təzəcə oturmuşduq ki, üzümü Əmin bəyə tutub dedim: "Əmin bəy, biz şimdi söhbəti nədən başlayaq?” Əmin bəy gülüb dedi: "Durun dağılışaq. Biz heç söhbətə başlamamışıq, indidən "şimdi, şimdi” deyirsiniz.
Xoşxasiyyət adam olan Əmin bəy şəkər xəstəliyindən əziyyət çəkirdi. Ciddi dieta saxlayırdı. Tez-tez ispanax, limon, apelsin yeyirdi.
Rəhmətə getməyini sonradan eşitdim. İkimiz də eyni xəstəxanada yatırdıq. Bir-birimizdən xəbərsiz. Mən huşsuz və və ağır vəziyyətdə olduğumdan onun ölümündən xəbər tutmamışam. Xəstəxanadan çıxandan sonra məzarı üstünə gedib acı göz yaşı tökdüm.
Sonra Həsən bəy əlini ürəyinin üstünə qoyub "Əmin bəyin qəbir bax burdadır, burda” deyərək ağladı.
Yenə İstanbuldayam. Yusif Gədikli ilə İstanbulun məşhur "Qapalı çarşı” bazarına gedirik. Orada bizi Həsən İsmayıllı gözləyir. Həsən bəylə çoxdan görüşmək istəyirdik. Amma Polşaya getdiyindən görüşə bilməmişdik. Oğlu Muradla artıq görüşüb tanış olmuşuq. Murad "Qapalı çarşı”nın hörmətli zərgərlərindəndir. Satış dükanında da ilk diqqətimi cəlb edən üç rəngli bayrağımız, bir də onun altında yazılan: "Bir dəfə yüksələn bayraq bir daha enməz!” sözləri olmuşdu. Əsilləri Azərbaycandan, Cəbrayıl rayonundandır. İstanbulda doğulub boya-başa çatan bu cavan oğlan Azərbaycanla, M.Ə.Rəsulzadə ilə çox maraqlanır. Bu da təsadüfi deyil. Axı atası bir çox illər M.Ə.Rəsulzadə ilə yaxınlıq edib.
Elə ilk görüşümüzdən Həsən bəyin səmimi, mehriban insan olduğunu hiss edirəm. Qonşu dükanda bizə bir yer boşaldılıb. Oraya keçib söhbətə başlayırırq.
Həsən İsmayıllı:
− M.Ə.Rəsulzadə ilə ilk tanışlığım 1948-ci ilin yanvar ayında oldu. Türkiyəyə yenicə gəlmişdik. 15 günə kimi karantində qaldıq. Soruşub öyrənirdilər ki, kim nə sənəti bacarır. Belə bir vaxtda eşitdim ki, İstanbuldakı "Park” otelində azərbaycanlılar bir gecə keçirir. Bir neçə həmyerlimizlə oraya getdik. Qapıda dayanan bir azərbaycanlı üzünü bizə tutub dedi: − Keçin, keçin içəri, indi sizi Azərbaycan allahı, peyğəmbəri olan bir adamla −Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ilə tanış edəcəyik.
Elə bu vaxt həmyerlimizin arxasında dayanan uca boylu, səliqəli geyinmiş bir adam etirazla bildirdi: − yox, yox, mən Azərbaycanın nə allahı, nə də peyğəmbəriyəm.. Sizin qardaşlarınızdan biri olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyəm.
Əmin bəylə ilk tanışlığımız belə oldu. Öyrəndik ki, gecəni də o özü təşkil edib. Məqsədi də Türkiyəyə yeni gələn azərbaycanlıları bir yerə toplamaq, onları birləşdirmək, şərait yaratmaqdır. O gecədə dediyi sözlər indiki kimi yadımdadır. Deyirdi ki, Azərbaycanın sizə çox ehtiyacı var. Azərbaycan bayrağı yenə yüksələcək. Bundan ötrü sizin birliyiniz gərəkdir. Zəfər qüvvətli birlikdə əldə edilir. Sizin birliyinizdən qüvvət qopar.
M.Ə.Rəsulzadə ilə sonradan əlaqəmiz daha da möhkəmləndi. O vaxt İstanbula gələndə Məmməd Sadığın evində qalardı. Həmişə də görüşərdik. Bir dəfə yenə İstanbula gəlmişdi. Görüşüb söhbət etdik. Azərbaycanlılarla bağlı gördüyümüz işlə maralandı. Azərilərin ayrı-ayrılıqda "Azərbaycan varlığı”, "Azərbaycan kültürü” adlı təşkilatlar yaratdığını ona deyəndə bərk narahat oldu. Dilxorçuluqla dedi: − Belə olmaz Həsən bəy! Belə bölünmək, parçalanmaq zəiflədər bizi. Bir təşkilatda birləşmək lazımdır.
Əmin bəy böyük insan idi. Elə buna görə ölümündən sonra bir müddət işimizdə boşluq yarandı...
Həmid Atamanın həyat yoldaşı Şəfiqə xanımla görüşmək bir az çətin olur, ünvanını, harada yaşadığını Milli Kültür Dərnəyində öyrənə bilmirəm. Nəhayət, dostum Yunus Lənkəranlı bu işi həll edir. Hardansa Şəfiqə xanımın telefonunu öyrənir. Şəfiqə xanımgilə İrfan Nəsrəddin oğlu ilə gedirəm. Evləri Ankaranın təzə məhəlləsində olduğundan çətinliklə tapırıq. Əvvəlcədən zəng edib danışmışıq Şəfiqə xanımla.
Bizi gülərüzlə qarşılayır. Əvvəlcə həyat yoldaşı Həmid Ataman haqqında soruşuram. Çünki Həmid Atamanı məhz M.Ə.Rəsulzadənin başçılıq etdiyi Cümhuriyyət hökuməti xaricə oxumağa göndərib. Həmid Ataman o zamankı azad Azərbaycanın xaricə təhsil almağa göndərdiyi 100 tələbədən biri olub. Şəfiqə xanım danışır ki, Həmid Ataman Almaniyada tibb fakültəsini bitirdikdən sonra Türkiyəyə gəlib, burada özünün müalicəxanasını açıb. Pis də dolanmayıb.
Elə bu zaman Həmid bəyin qızı Narınc xanım içəri daxil olur. Bizimlə səmimi görüşür. Şəfiqə xanım deyir ki, qızım Azərbaycanla çox maraqlanır. Sonra Şəfiqə xanım bizə ev albomunu göstərdi. M.Ə.Rəsulzadə ilə Həmid bəyin ailəsinin birgə şəklini göstərir. Həmid Ataman, Şəfiqə xanım, M.Ə.Rəsulzadə və balaca Narıncın birgə şəklində qəfildən bir şey aşkarlayıram: Leyla xanım gülümsünən halda balaca Narıncı qucağına götürüb. M.Ə.Rəsulzadə kədərli bir halda, sanki həsrət və ağrı içində Narınca baxır. Düşünürəm ki, bu, övlad ağrısıdır, övlad acısıdır ki, onu belə hala salıb. Yəqin M.Ə.Rəsulzadə bu xoşbəxt körpəyə baxanda dustaqlıqda qalan, əzab çəkən istəkli balalarını düşünüb. Axı onun da qəlbi doğma övladını belə mehribanlıqla bağrına basmaq, oxşamaq istəyirdi. Amma iblisanə qatillər onu bu yaşamaq haqqından məhrum etdilər.
Şəfiqə xanım deyir:
− M.Ə.Rəsulzadə 1948-ci ildə Ankaraya gəldikdən sonra Həmid Atamanla tez-tez görüşürdülər. O zaman hələ Dərnək qurulmamışdı. Ona görə də toplantılarının söhbətlərini tez-tez bizim evdə edərdilər. Həmid bəylə çox mehriban və səmimi idilər. Hərdən Leyla xanımla bizə qonaq gələrdilər. Əmin bəy çox səmimi insan idi. Onun ölümü Həmid bəyə çox pis təsir etmişdi. Həmid bəy dünyasını dəyişənə kimi hər il onun məzarı üstə gedib xatirəsini yad edərdi...
Nəsiman Yaqublu
Oxşar xəbərlər
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 2024 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 2024 10:13
- 700-dən artıq şagirdi məktəbdə yandıran general – o, Hitlerin başkəsəni olduğunu etiraf edib...
21 aprel 2024 15:49
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 2024 20:32
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 2024 17:25
- Bakıda uduzmaq üçün mənə 300 min dollar təklif etdilər
12 aprel 2024 11:30
- SOCAR-ın sabiq vitse-prezidenti Mikayıl İsmayılovun keçmiş gəlini dövlət başçısına müraciət etdi
10 aprel 2024 23:08
- Azərbaycandan Türkiyəyə növbəti humanitar yardım
9 aprel 2024 06:34
- Ulu öndər Heydər Əliyevin əmiləri soyqırımı cinayətlərinə məruz qalıblar – FOTO/VİDEO
9 aprel 2024 06:18
- 31 Mart soyqırımından 106 il ötür
31 mart 2024 12:22
Xəbər lenti
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31
- Bu ölkə məktəblərdə rus dilinin tədrisindən İMTİNA EDİR
21 aprel 21:14
- SOCAR-ın sabiq vitse prezidenti Mikayıl İsmayılovun oğlu Xətai məhkəməsinə müraciət etdi – 100 min TƏZMİNAT
21 aprel 20:20
- BU BİTKİ ürəyi daim sağlam saxlayır
21 aprel 19:09
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 18:53
- 700-dən artıq şagirdi məktəbdə yandıran general – o, Hitlerin başkəsəni olduğunu etiraf edib...
21 aprel 15:49
- Bakının bu ərazisində binalar əyildi – Hərəkətə keçildi - VİDEO
21 aprel 15:41
- Tovuz sakini Lətifə Hüseynova keçmiş vəkil Sevil Hacıyeva barəsində Prezidentə müraciət etdi
21 aprel 14:41
- Kürdə atası ilə batan uşağın meyiti tapıldı
21 aprel 11:37
- İndi çiyələk yeməyin, zəhərlidir - Ekspertdən xəbərdarlıq
20 aprel 20:31
- Bakcell 25 apreldə 100 000 GB kütləvi hədiyyə paylayır!
20 aprel 20:10
- Avqustda Milli Məclisə seçkilər keçirilə bilər
20 aprel 19:59
- İmran Əliyev həbs edildi
19 aprel 20:39
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya