Ortaq türkcə problemi - haya, yoxsa xaya ?
Xalq artistimiz Brilliyant Dadaşovanın Türkiyə türkcəsinə uyğunlaşdırdığı Azərbaycan mahnısını hər dəfə eşidəndə məni əcaib gülmək tutur. Sevimli müğənnimiz mahnıda tez-tez təkrar olunan “xəyallar, xəyallar” ifadəsini “xayalar, xayalar” kimi ifa etməkdən sanki ləzzət alır...
Mən gözəl müğənnimizin xoş niyyətini anlayıram və bunu haradasa təqdir edirəm. Brilliyant xanım da uzaq Altaydan tutmuş Balkanlara və İstambula qədər geniş bir coğrafiyada yayılan və sayı 300 milyondan artıq olan türk xalqlarının mədəniyyətinin və dilinin yaxınlaşmasına, inteqrasiyasına öz əvəzsiz töhfəsini vermək istəyir. Niyyət çox gözəldir. Ancaq “xaya” əvəzinə “haya” deməklə inteqrasiya olmur axı.
Bu, Brilliyant xanımın xətası deyil...
Çünki neçə illərdir dilçi alimlərimiz, şairlərimiz, siyasətçilərimiz ortaq türk əlifbasından, ortaq türk dilindən o qədər basıb-bağlayırlar ki, yazıq müğənni neyləsin. Bəzi alimlərimiz hətta Azərbaycan əlifbasındakı “x” hərfini “h” ilə əvəz etmək barədə təklif verirlər. Və eybəcər şəkildə bir neçə dili “remiks” edib ortaya ortaq türkcə qoymaq istəyirlər. Ancaq izah etmirlər ki, belə olan halda “haya” ilə “xaya”nın nə fərqi olacaq.
Bu xırda qeydləri etməkdə mənim məqsədim kimlərisə günahlandırmaq deyil. Birincisi, kimlərisə günahlandırmaqla problem həll olunmur. İkincisi, ortaq əlifba, ortaq dil kimi çox ciddi problemləri tələm-tələsik həll etmək olmaz. Bu məsələlər on illər, bəlkə də yüz illər tələb edir. Əsas məsələ istiqaməti düzgün götürməkdir. Məni narahat eləyən budur.
Ən ciddi məsələ isə odur ki, ortaq dildən öncə ortaq dəyərlər yaradılmalıdır. Heç kimə sirr deyil ki, bu gün özünü türk dilli hesab edən Özbəkistan, Qazaxstan, Türkmənistan, Qırğızstan və s. dövlətlərin hərəsinin başında bir “Türkmənbaşı” oturub və cəmiyyəti öz “Ruhnaməsi” ilə idarə edir. Bu ölkələri xərçəng kimi məhv edən korrupsiyadan, rüşvətxorluqdan, mənəi və həqiqi dilənçilikdən, insan haqlarına sayqısızlıqdan, məddahlıqdan, yaltaqlıqdan, saxtakarlıqdan isə danışmağa dəyməz. Belə olan halda biz ortaq nə yaratmalıyıq: Ortaq korrupsiya dili, yoxsa ortaq yaltaqlıq əlifbası? Biz türklər bir-birimizdən nə öyrənə bilərik? Axı rəhmətlik İsmayıl Qaspralı “Əməldə birlik” deyib. Biz hansı əməllərimizi birləşdirə bilərik? Görürsünüz, problem çox qəlizdir. “Xayalar, xayalar” deməklə məsələ həll olunmur.
NUH.az-ın baş redaktoru Kamran Məhərrəmli
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 2024 12:39
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 2024 18:53
- Zakir Fərəcovun işlətdiyi və aldadaraq, milyonlarını vermədiyi bir qrup iş adamı bir daha Prezidentə üz tutdu
13 aprel 2024 09:29
- Türkiyədə 2028-ci il seçkiləri: Əkrəm İmamoğlu, yoxsa Səlcuk Bayrakdar?
12 aprel 2024 12:56
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- Kirkorov Bakıya kimin TOY MƏCLİSİNƏ gəlib ?
25 mart 2024 13:54
- Salam verməyin nə əhəmiyyəti var?
24 mart 2024 20:33
- DTK-nın ən qəddar generalı – o, Andropovu da susdurmağı bacarıb
24 mart 2024 20:07
- Köçaryanın oğlu ilə Paşinyan arasında gərginlik, parlamentdə ağız deyəni qulaq eşitmədi – VİDEO
22 mart 2024 23:36
- Sarımsağın bu ZİYAN-larını bilirsiniz?
22 mart 2024 20:04
- Azərbaycanın biznes ictimaiyyəti Sahibkarlar Günü-nü qeyd etdi
26 aprel 12:24
- İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş - Yenilənib
26 aprel 11:50
- İlham Əliyev həmkarına Qarabağ atı hədiyyə etdi - Fotolar
25 aprel 21:20
- Elmira Süleymanova vəfat etdi
25 aprel 14:50
- Məhkəmə Rauf Nağıyevin vəzifəsinə bərpası ilə bağlı qərar verdi- ÖZƏL
25 aprel 14:30
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 13:05
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 13:01
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 11:47
- Dedik ki, bir neçə saata Xankəndiyə daxil olacağıq - Prezident
25 aprel 11:35
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 11:07
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31