"Milyonçu qadın" ləqəbli Rəbiyə Qədir kimdir?
Dünya19 noyabr 2017 00:36
Rəbiyə Qədir 1947-ci il yanvar ayının 21-də Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin Altay şəhərində anadan olub. Kasıb bir ailədə böyüyən Rəbiyə orta təhsilini Altay şəhərində alıb. 1965-ci ildə 18 yaşında ikən ailə həyatı quran Rəbiyə vilayətin digər şəhəri Ağsuya köçür.
Çində mədəni inqilab illərində öz həyat yoldaşı ilə birlikdə dini paltar biznesi ilə məşğul olan R.Qədir belə bir təcarətlə məşğul olmasına görə, bir müddət sonra yüksək dairələr tərəfindən düşmən və möhtəkir elan edilir ki, bu da sonda onun öz həyat yoldaşından boşanması ilə nəticələnir.
1981-ci ildə Rəbiyə Qədir elm xadimi Siddiq Ruzi ilə ailə həyatı qurur. Bu izdivacdan sonra cütlük Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin mərkəzi şəhəri olan Urumçiyə köçür. Artıq özünü işadamı kimi təsdiqləməyə başlayan Rəbiyə Urumçidə uyğur etnik mallarının satıldığı univermaq açır. 1985-ci ildə Rəbiyə Qədirin sahib olduğu ticarət məkanının sahəsi 14 000 kv metr təşkil edirdi. Getdikcə biznesini genişləndirən R.Qədir imkanlarının çoxalması ilə paralel olaraq, həm bir çox uyğur türkünü də işlə təmin edir, həm də onların maariflənməsi ilə məşğul olurdu. Rəbiyə Urumçi şəhərində müsəlman qadınların iş həyatına daxil edilmələri üçün "Min ana” layihəsini həyata keçirir. Çin hökuməti azlıqlar arasından çıxan ən müvəffəqiyyətli qadın kimi Rəbiyəni nümunə göstərir.
SSRİ-nin süqutu illərində Rəbiyə Qədir o vaxta qədər topladığı 200 milyon iyenlə ticarətini daha da genişləndir. Aradan bir neçə il keçdikdən sonra uyğur işadamı Çinin ən varlı 5 şəxsindən birinə çevrilir. Uğurlu biznes karyerası quran Rəbiyə Qədir "milyonçu qadın” ləqəbini alır. Rəbiyə Qədir Çin, Rusiya və Qazaxıstanla ticarət əlaqələri quran 8 kompaniyanın birləşdiyi holdinqə rəhbərlik edir. O, öz iş karyerasından söhbət açarkən heç vaxt dövlətdən bir qəpik belə yardım almadığını bildirirdi. Camaşırxana biznesi ilə iş həyatına atılan R.Qədir biznesini supermarketlər zənciri ilə inkişaf etdirir.
Fəaliyyəti
1994-cü ildə Çinin ən varlı yeddinci şəxsi sayılan Qədir 1997-ci ilə qədər deputat olub. 1997-ci ildə deputat mandatı əlindən alınıb və həbsə atılıb. 8 il həbs cəzasına məhkum edilən Qədir həbsxanada insan haqları sahəsində mübarizə aparıb və bu səbəbdən bir çox nüfuzlu beynəlxalq mükafatlara layiq görülüb. ABŞ və beynəlxlaq təşkilatların təzyiqi ilə Çin hökuməti 2005-ci ildə onu azadlığa buraxmağa məcbur olub. 2006-cı ildə Nobel sülh mükafatına layiq görülən Qədir ABŞ-da məskunlaşıb. 2005-ci ildən bu yana ABŞ-da yaşamaqda və Uyğurların səsini dünyaya eşitdirməyə çalışmaqdadır.
2006-cı ildə Dünya Uyğurlar Qurultayı (WUC) başçısı seçilmişdir.
2007-ci ilin iyun ayında alman yazıçısı Aleksandra Kaveli R.Qədirin həyat və yaradıcılığından bəhs edən kitab qələmə alır. Kitabın adı "Böyük ideyaçı qadın”dır.
Sincan Uyğur Muxtar Vilayətindəki uyğur türklərinin hüquqlarını müdafiə edən R.Qədir müsahibələrində dəfələrlə bütün uyğur təşkilatlarının sülh uğrunda mübarizə apardığına inandığını bildirir.
2007-ci ildə o, Çexiyanın paytaxtı Praqada demokratiya və təhlükəsizlik mövzusuna dair keçirilən beynəlxalq konfransda iştirak edir.
2009-cu ilin iyul ayının əvvəllərində Çinin Sincan Uyğur Muxtar Vilayətində iki uyğur türkünün öldürülməsi ilə hökumət və uyğur türkləri arasında toqquşmalar başlayır. R.Qədir bu toqquşmalarda Çin polisinin 1000-dən çox uyğuru qətlə yetirdiyini bildirir. Çin hökuməti isə öz növbəsində Sincanda baş verən hadisələrə görə, R.Qədiri günahlandırır.
Ailəsi
İki dəfə ailə həyatı quran R.Qədərin 11 övladı var. Hal-hazırda o, ABŞ-ın Virciniya ştatının Feyrfaks şəhərində yaşayır.
Mənbə: bizplus.az
Oxşar xəbərlər
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 2024 11:07
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 2024 20:57
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 2024 18:53
- 700-dən artıq şagirdi məktəbdə yandıran general – o, Hitlerin başkəsəni olduğunu etiraf edib...
21 aprel 2024 15:49
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 2024 20:43
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 2024 17:25
- Türkiyədə 2028-ci il seçkiləri: Əkrəm İmamoğlu, yoxsa Səlcuk Bayrakdar?
12 aprel 2024 12:56
- SOCAR-ın sabiq vitse-prezidenti Mikayıl İsmayılovun keçmiş gəlini dövlət başçısına müraciət etdi
10 aprel 2024 23:08
- Vaqif Səmədoğlu niyə hirslənmişdi? - Firuz Mustafa yazır
10 aprel 2024 22:53
- Yeni NAZİR MÜAVİNİMİZ KİMDİR...
8 aprel 2024 14:39
Xəbər lenti
- İlham Əliyev həmkarına Qarabağ atı hədiyyə etdi - Fotolar
25 aprel 21:20
- Elmira Süleymanova vəfat etdi
25 aprel 14:50
- Məhkəmə Rauf Nağıyevin vəzifəsinə bərpası ilə bağlı qərar verdi- ÖZƏL
25 aprel 14:30
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 13:05
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 13:01
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 11:47
- Dedik ki, bir neçə saata Xankəndiyə daxil olacağıq - Prezident
25 aprel 11:35
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 11:07
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31
- Bu ölkə məktəblərdə rus dilinin tədrisindən İMTİNA EDİR
21 aprel 21:14
- SOCAR-ın sabiq vitse prezidenti Mikayıl İsmayılovun oğlu Xətai məhkəməsinə müraciət etdi – 100 min TƏZMİNAT
21 aprel 20:20
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya